Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dậy và học tiếng Anh trong trường Trung học cơ sở

 PHÒNG GD & ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
thức tiên tiến, tìm hiểu các nền nếp văn hóa, quá đó góp phần tạo dựng sự hiểu 
biết lẫn nhau, hình thành ý thức công dân toàn cầu, góp phần vào việc phát triển 
phẩm chất và năng lực cá nhân. Thông qua việc học ngôn ngữ và tìm hiểu về nền 
kinh tế khác nhau, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về ngôn ngữ và nền văn hóa của 
dân tộc mình.
Việt Nam đang đứng trước những khó khăn, thách thức lớn, phải tìm ra con đường 
sáng tạo để có thể hội nhập vào khu vực và thế giới, nhằm thực hiện thành công 
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và phát triển đất nước trong 
thời đại bùng nổ công nghệ thông tin. Với bối cảnh đó, ngoại ngữ đã có một vai 
trò, vị trí mới về chất:
- Thực sự trở thành công cụ giao tiếp cần thiết, phương tiện thông tin nhạy bén 
và phong phú.
- Được nâng lên như vai trò của một năng lực phẩm chất cần thiết về nhân cách 
của con người Việt Nam hiện đại.
Việc dạy học môn Tiếng Anh ở trường THCS đang được quan tâm đúng mức, 
song còn nhiều vấn đề để bàn về nhận thức, về CSVC, đội ngũ nhà giáo, phương 
pháp dạy học bộ môn . Chính bởi lẽ đó, Tiếng Anh luôn được coi là một môn 
học quan trọng là chìa khóa giúp cho mỗi chúng ta mở rộng cánh cửa tương lai. 
Xuất phát từ những vấn đề trên cùng với kinh nghiệm trong giảng dạy tôi xin 
mạnh dạng lựa chọn nghiên cứu và tham gia cuộc thi với đề tài “Một số giải pháp 
nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Tiếng Anh trong trường THCS”, dưới 
gốc độ là một giáo viên trong trường học.
2. Điểm mới của đề tài:
Đây là một đề tài hoàn toàn mới, áp dụng đối với công tác dạy và học môn Tiếng 
Anh trong trường THCS nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Anh văn.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Thực trạng: Thực trạng chung về dạy học Tiếng Anh trong trường THCS 
hiện nay:
 2 PHÒNG GD & ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
sức học của học sinh còn hạn chế, một phần do một số giáo viên còn ít chịu khó 
đầu tư vào các tiết dạy, quan tâm tìm tòi những phương pháp giảng dạy phù hợp 
với từng đối tượng học sinh nên chất lượng, hiệu quả dạy và học của bộ môn này 
chưa thật sự như mong muốn. Qua thanh, kiểm tra, tìm hiểu cho thấy có rất nhiều 
tiết học học sinh còn thụ động, giờ học ít sinh động mặc dù giáo viên có quan tâm 
đến việc tổ chức các hoạt động học tập để phát huy sự hoạt động tích cực, sáng 
tạo của học sinh. Nhiều hoạt động dạy và học tích cực chỉ mới được sử dụng có 
tính hình thức, chưa được đầu tư, chuẩn bị đúng mức và triển khai đúng qui trình 
nên chưa đạt hiệu quả cao. Các đối tượng học sinh yếu kém chưa được quan tâm 
đúng mức để tạo điều kiện cho các em vươn lên. Một bộ phận giáo viên phát âm 
Tiếng Anh còn chưa chuẩn xác, sai sót kiến thức cơ bản. Đây là một vấn đề đòi 
hỏi sự tự bồi dưỡng không ngừng của bản thân mỗi thầy cô giáo vì không thể có 
một khóa bồi dưỡng ngắn hạn nào có thể giúp giáo viên giải quyết nhược điểm 
này.
- Về phía học sinh và phụ huynh:
Bên cạnh những học sinh có hứng thú học ngoại ngữ vẫn còn không ít học sinh 
cảm thấy không thích học hoặc cảm thấy khó khăn trong việc học bộ môn này. 
Tiếng Anh là môn học bắt buộc cho học sinh các cấp và là môn thi bắt buộc cho 
học sinh các cấp. Mặc dù là môn học quan trọng, nhưng rất nhiều học sinh vẫn 
có ý thức học đối phó hoặc chủ quan dẫn đến mất kiến thức cơ bản, học kém do 
đó không đạt kết quả cao trong học tập. Đa phần học sinh không tiếp cận với sách 
tham khảo, các phần mềm học tiếng Anh hay Internet để học online, một số do 
không có điều kiện, một số do gia đình hoặc bản thân của các em không tìm tòi, 
đầu tư. Chương trình học thì nặng và khô khan nên phần nào gây sự nhàm chán 
cho học sinh. Sự quan tâm của gia đình còn rất hạn chế. Do đó, chất lượng học 
đại trà chưa cao. Một bộ phận học sinh không nghiêm túc trong giờ học (nói 
chuyện, không chú ý nghe thầy cô giảng bài); bị tác động bởi ngoài xã hội như: 
trò chơi điện tử, chát..Học sinh chưa chăm học, chưa có ý thức tự giác trong 
học tập: như học bài và luyện thực hành ở nhà . Một số phụ huynh và học 
 4 PHÒNG GD & ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
2.2 Phương pháp dạy và học môn Tiếng Anh trong nhà trường THCS:
Mục tiêu , nội dung, chương trình dạy và học Tiếng Anh đã đặt ra những vấn đề 
mới trong quá trình chỉ đạo phương pháp dạy và học. Nội dung chương trình, 
trang thiết bị dạy và học, cơ sở vật chất, trình độ giáo viên, tài liệu tham khảo, 
phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học.. đều có mối quan hệ chặt 
chẽ và chúng quy định lẫn nhau. Đó là những yếu tố không thể thiếu để thực hiện 
mục tiêu dạy và học Tiếng Anh trong nhà trường. Trên thực tế dạy Tiếng Anh 
cho bậc THCS còn nặng về phương pháp truyền thống, chú trọng đến vai trò của 
người thầy hơn là coi người học như trung tâm quá trình dạy và học. Hầu hết các 
hoạt động học tập thường diễn ra theo kiểu tương tác giữa thầy và trò hơn là giữa 
trò với trò dưới hình thức luyện tập thực hình theo cặp hoặc nhóm nhỏ. Các loại 
bài tập mang tính giao tiếp ít được áp dụng với lý do lớp quá đông không thể quán 
xuyến được. Thường là giáo viên coi trọng việc nhắc đi, nhắc lại, cho học sinh 
đọc đồng thanh; quá nhấn mạnh kỹ năng đọc, viết ngay từ giai đoạn đầu, không 
gây hứng thú học tập cho các em mà còn ngược lại. Chính vì vậy, người quản lí 
chuyên môn cần có những biện pháp cụ thể trong chỉ đạo dạy và học ở bộ môn 
này. Hiện nay, phong trào thực hiện đổi mới phương pháp dạy học không còn 
mới đối với giáo viên nữa. Vấn đề trong đổi mới phương pháp dạy học là người 
giáo viên dạy học môn Tiếng Anh phải làm gì? Làm như thế nào trước đối tượng 
học sinh của mình, trước những khó khăn cần tháo gỡ để Phương pháp dạy học 
tích cực thực sự có hiệu quả, không mang tính hình thức. Muốn có phương pháp 
dạy học tốt cần xác định rõ mục tiêu của phương pháp dạy học tích cực là phát 
huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; bồi dưỡng tự học, tự 
rèn kỹ năng vận dụng thực hành của học sinh; thực hiện tốt vai trò tổ chức, hướng 
dẫn học sinh thực hiện tốt nhiệm vụ học tập của người giáo viên trong các giờ 
học trên lớp.
a. Dạy học môn Tiếng anh cần tập trung những vấn đề sau:
Đổi mới soạn giảng: Chuẩn bị tốt bài soạn trước khi lên lớp là vấn đề không kém 
phần quan trọng. Qua bài soạn phần nào có thể đánh giá năng lực của giáo viên. 
 6 PHÒNG GD & ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
+ Trong khi tham gia học tập chúng ta nên động viên, khuyến khích các em tham 
gia phát biểu sôi nổi, và nhất là những em học sinh trung bình, yếu có cố gắng. 
Điều này giúp các em cảm thấy tự tin và mạnh dạn hơn.Động viên các con cũng 
bằng khẩu lệnh tiếng anh để các em quen với việc nghe và hiểu (giao tiếp tiếng 
anh) như.
– Well-done! Em làm tốt lắm!
– Very good: Rất tuyệt vời.
– Try much more: Cố gắng hơn nữa em nhé.
– Nice work: Con làm rất tốt.
– That’s almost right, try again: Con làm gần đúng rồi, thử làm lại nào.
– Today I’m very happy with you: Hôm nay thầy/cô rất hài lòng với các con.
+ Nội dung kiến thức môn học này đòi hỏi các em phải vận dụng nhiều giác quan 
cũng như sự trải nghiệm của các em. Do vậy giáo viên cần chú ý đến các hình 
thức dạy học trải nghiệm cách thức thực hành phong phú, đa dạng, kích thích các 
giác quan cùng tham gia vào quá trình tri giác.
+ Đưa ra các dạng bài tập khác nhau để các em có cơ hội luyện tập và trao dồi 
kiến thức đã học, trong đó mỗi giáo viên cố gắng chọn những câu từ mang tính 
thực tế, gần gũi với cuộc sống hàng ngày để các em dễ hiểu khi áp dụng cấu trúc 
câu. Những câu tiếp theo sẽ dài hơn, phức tạp hơn để kích thích các em suy nghĩ.
Ví dụ : Khi dậyUNIT 5: FESTIVALS IN VIET NAM 
A closer look 2( Englis 8)
Theo trong sách thì các em sẽ học về lễ hội đua voi ở Tây Nguyên- Đắc Lắc thì 
giáo viên nên cho các em tìm hiểu về lễ hội gần gũi với các em ở tại xã nhàlễ hội 
truyền thống Đình làng Chu Quyến, xã Chu Minh (Ba Vì) diễn ra từ ngày 13-15 
tháng Giêng.
 8 PHÒNG GD & ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
được xây dựng theo hình thức trắc nghiệm, có hiệu ứng âm thanh, hình ảnh khi 
các em trả lời đúng hoặc sai. Hình thức này sẽ giúp các em có hứng thú tham gia.
+ Ngoài ra cần sử dụng bảng phụ, bảng nhóm để các em luyện tập chung và thảo 
luận nhóm, làm các bài tập tự luận, qua đó giáo viên kiểm tra được lỗi chính tả, 
việc áp dụng các cấu trúc vào bài học như thế nào.
- Dạy kỹ năng nói:
+ Trong khi dạy học sinh phát âm cần chú ý dạy cách phát âm bằng cấu hình của 
bộ máy phát âm để giúp các em biết cách phát âm và phát âm chuẩn ngay từ đầu.
+ Giáo viên tích cực và kiên trì sử dụng câu lệnh bằng tiếng Anh và yêu cầu học 
sinh nói lại, như vậy sẽ giúp học sinh phải chú ý nghe, hiểu để thực hiện.
+ Tổ chức cho học sinh luyện nói theo nhóm đôi, nhóm lớn. Trong luyện nói yêu 
cầu nói to, rõ ràng, chậm. Giáo viên tập trung lắng nghe, giúp đỡ, động viên học 
sinh mạnh dạn, tự tin, khuyến khích các em nói lại nếu sai.
+ Hướng dẫn học sinh tự tạo môi trường học tập bằng cách: lập nhóm giao tiếp 
bằng tiếng anh ở nhà, ở lớp khi hoạt động vui chơi để luyện nói những từ mới, 
những câu lệnh trong học tập, câu giao tiếp hàng ngày, sưu tầm đĩa tiếng Anh có 
hội thoại; các bài hát online 123; thẻ học tiếng Anh.
- Dạy từ vựng:
Cần chú ý từ theo trường nghĩa rộng, trường nghĩa hẹp, dạy từ theo cách vận dụng 
nét tương đồng trong dạy học như: những từ có cách phát âm, cách viết gần giống 
nhau. . Mặt khác, dạy từ vựng thường đơn điệu, khô khan nên giáo viên cần sử 
dụng kênh hình phụ họa, không nên quá tuân thủ những gì giáo viên đã soạn, cần 
xem xét đến hứng thú đến kết quả học tập của học sinh để có những biện pháp hỗ 
trợ. Gắn từ vựng với biểu tượng, vật cụ thể để dễ nhớ. Cần phân loại từ vựng để 
dễ dạy, nếu từ vựng là từ ghép phải phân tích rõ để học sinh dễ nhớ, ví dụ: 
homework: bài tập về nhà; phân tích: home (nhà); work (công việc). Tạo ra những 
bài thơ ngắn dễ nhớ, dễ thuộc để giúp các em ôn tập từ vựng sau:
Long dài, short ngắn, tall cao
Here đây, there đó, which nào, where đâu
 10 PHÒNG GD & ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
+ Rèn kỹ năng phát âm: Tập hát bài hát bằng tiếng anh
+ Rèn kỹ năng viết: ghép chữ
+ Rèn kỹ năng nhớ từ vựng: tìm sự vật với từ cho trước, gọi tên sự vật, hiện tượng
2.3. Mua sắm các trang thiết bị, xây dựng CSVC đảm bảo dạy học chương 
trình theo yêu cầu:
Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học là hai yếu tố quan trọng trong việc nâng cao 
chất lượng dạy và học. Hoạt động dạy học chỉ diễn ra khi có đủ cơ số học sinh, 
CSVC và trang thiết bị dạy học. Đặc thù của môn tiếng Anh là dạy học cho học 
sinh biết cách nghe, nói, đọc, viết. Để dạy cho học sinh biết cách nghe, biết cách 
phát âm chuẩn không thể chỉ dựa vào phấn trắng, bảng đen và lời diễn thuyết của 
giáo viên. Theo những mục tiêu, yêu cầu đặt ra của nội dung chương trình nhà 
trường cần phải xây dựng CSVC đầy đủ, mua sắm thiết bị dạy học hiện đại đảm 
bảo chất lượng phục vụ việc dạy học môn tiếng Anh như:
+ Xây dựng phòng học tiếng anh riêng đạt chuẩn quy định
 12 PHÒNG GD & ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
2.5. Kết hợp chặt chẽ giữa gia đinh - nhà trường - xã hội tạo cho học sinh có điều 
kiện và môi trường học tiếng Anh tốt. Việc dạy học tiếng Anh đạt chất lượng theo 
yêu cầu của xã hội hiện nay là một vấn đề còn có nhiều khó khăn do nhiều lý do, 
chính vì vậy rất cần đến sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường-gia đình-xã hội. 
Nhà trường cần giáo dục cho học sinh mục đích, động cơ học tiếng Anh một cách 
đúng đắn, để các em có ý thức, thái độ đúng trong quá trình học tập. Mua sắm 
đầy đủ trang thiết bị, cơ sở vật chất, hiện đại để đáp ứng nhu cầu học tập của học 
sinh cũng như yêu cầu của đặc thù môn học. Trang bị cho các em cách tự học, tự 
tạo ra môi trường học tập tự nhiên. Xây dựng môi trường học tập tiếng Anh ngay 
trong lớp học, trường học, ở nhà. Ví dụ: Các em có thể học từ vựng bằng cách 
nghi từ ra các mẫu giấy và dán ở những nơi mà các em hay nhìn thấy nhiều nhất. 
Khi đã học thuộc các từ này rồi các em có thể thay bằng các từ mới khác. Động 
viên các em dùng những từ chào hỏi, những câu hội thoại ngắn, đơn giản hằng 
ngày để ghi nhớ kiến thức đã học. Thường xuyên trao đổi với phụ huynh những 
vấn đề khó khăn cần hợp tác của gia đình trong dạy học môn học này để được 
chia sẽ, hiến kế của các bậc phụ huynh. Phối hợp với phụ huynh mua sắm đầy đủ 
sách, vở. đồ dùng học tập, các tài liệu tham khảo cần thiết của học sinh. Đối với 
những học sinh có năng khiếu cần động viên gia đình mua sắm máy vi tính tạo 
điều kiện cho các em tự tham khảo kiến thức, luyện thực hành qua mạng Internet 
trong thời gian ở nhà để trau dồi thêm kiến thức. Trang bị các phương tiện nghe, 
nhìn phục vụ việc tự học tiếng Anh cho các em. Nhà trường cần tham mưu với 
các tổ chức xã hội, chính quyền địa phương.hỗ trợ kinh phí để tăng trưởng cơ 
sở vật chất, xây dựng các điều kiện cho việc dạy học môn tiếng Anh đạt hiệu quả 
cao. Giáo viên thường xuyên trao đổi với phụ huynh kết quả học tập của học sinh 
để phụ huynh nắm và cùng nhà trường phối hợp trong việc nâng cao chất lượng 
học tập của các em.
* Kết quả đạt được:
Quanăm nghiên cứu và áp dụng các giải pháp trên đã mang lại kết quả rất khả 
quan, năm sau luôn đạt cao hơn năm trước; số lượng học sinhthiđõ vào 10 công 
 14