Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn âm nhạc ở trường TH-THCS Bãi Thơm, bộ sách Kết nối tri thức

 2 
 Trường TH-THCS Bãi Thơm là một trường vùng xa của thành phố Phú 
Quốc. Trong những năm qua Ban Giám hiệu đã dành một sự quan tâm nhất định 
đến việc giảng dạy bộ môn Âm nhạc tại nhà trường, thường xuyên tổ chức các 
hoạt động biểu diễn văn nghệ, đội ngũ giáo viên âm nhạc đang từng bước được 
chuẩn hoá. Tuy đã có sự đầu tư cho bộ môn Âm nhạc nhưng trên thực tế hiệu 
quả chưa cao, tổ chức lớp học còn chưa khoa học, chưa quản lý chặt chẽ lớp 
khiến học sinh còn phân tán trong giờ học. 
 Thực trạng cho thấy kết quả khảo sát đánh giá quá trình nắm kiến thức của 
HS với bộ môn Âm nhạc đầu năm học 2023-2024 như sau: 
 Đạt Chưa Đạt 
 Khối Tổng Số 
 Số lượng Tỉ Lệ Số lượng Tỉ Lệ 
 6 64 56 87,5% 8 12,5% 
 7 47 38 80,8% 9 19,2% 
 8 45 39 86,7% 6 13,3% 
 9 51 44 86,3% 7 13,7% 
 Tổng 207 177 85,5% 30 14,5% 
 Qua kết quả khảo sát, để góp phần vào quá trình giáo dục môn Âm nhạc 
tại trường TH-THCS Bãi Thơm trên địa bàn Thành phố Phú Quốc đạt hiệu 
quả, các em lớn lên sẽ có một trình độ đồng đều về trí, đức, thể, mĩ, tương đối 
hoàn hảo, tôi đã chọn đề tài: “Giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy bộ 
môn âm nhạc ở trường TH-THCS Bãi Thơm”. Tôi đã áp dụng một số giải 
pháp vào các tiết học qua những phương pháp được trình bày cụ thể với những 
nội dung sau: 
 2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến: 
 2.1 Mục đích của giải pháp 
 Một tiết dạy học được xem là thành công nếu như người giáo viên ngoài 
truyền tải cho các em nắm bắt được nội dung cơ bản của tiết học, còn phải đem 
đến cho các em một tiết học hay, tạo niềm vui, sự sôi nổi và hứng thú say mê 
trong quá trình học tập. 
 Việc lựa chọn thêm các phương pháp giảng dạy là điều vô cùng quan 
trọng đối với từng phân môn. Vai trò của giáo viên là vô cùng quan trọng trong 
việc gây hứng thú cho học sinh, do đó quá trình chuẩn bị bài kỹ càng trước khi 
lên lớp là cần thiết: chuẩn bị giáo án, hình ảnh, clip minh hoạ và các dụng cụ hỗ 
trợ trong quá trình giảng bài, ngoài ra giáo viên còn phải hiểu, nắm bắt tâm lý 
của các em để có cách dạy phù hợp với từng đối tượng học sinh. Việc này giúp 4 
 Giáo viên trình bày bài hát chuẩn mực, sẽ thể hiện được cảm xúc, giá trị 
nghệ thuật của bài hát, cùng với nhạc beat đã chuẩn bị sẵn trong máy vi tính. 
Giáo viên có thể vừa hát vừa sử dụng động tác minh họa sẽ gây hứng thú thêm 
cho học sinh. 
 2.2.1.3 Vận động phụ họa 
 Phương pháp kết hợp vận động phụ họa nhằm tăng hứng thú, tập phản xạ 
và rèn luyện trí nhớ âm nhạc cho học sinh. 
 Quá trình của việc học hát được đánh giá rõ nét nhất là thông qua việc các 
em thuộc bài và trình bày bài hát, biểu diễn ca khúc đó. Việc biểu diễn các em 
có thể tiến hành theo các hình thức hát đơn ca, song ca, tam ca, mà có thể tổ 
chức theo đồng ca hoặc hợp xướng. 
 Ví dụ: Giáo viên lồng ghép vận động phụ họa qua trò chơi “Thể dục đồng 
diễn” vào bài TĐN số 5 (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống Âm nhạc 6 
trang 57): 
 - GV yêu cầu 7 HS lên tham gia trò chơi. Một học sinh đứng đầu hàng sẽ 
làm tư thế khóa Son, đây là nốt chuẩn trên khuôn nhạc tưởng tượng. GV sẽ đàn 
giai điệu bài TĐN số 5 “các nốt nhạc học sinh” sẽ thay đổi tư thế đứng, ngồi tùy 
theo cao độ của từng nốt nhạc từ câu đầu tiên cho đến hết bài. 
 2.2.2. Áp dụng phương pháp tích hợp trong bộ môn âm nhạc 
 Hiện nay, dạy học tích hợp đang là một xu thế được các quốc gia trên thế 
giới quan tâm. Ở Việt Nam, hình thức dạy học này đang được ngành giáo dục 
triển khai thực hiện một cách toàn diện trong tất cả các cấp. Trong bối cảnh 
nước ta đang đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, hình thức dạy- học 
này phát huy được khả năng chủ động sáng tạo của cả thầy và trò, nhằm phát 
triển toàn diện năng lực của học sinh. Đây cũng là hình thức giảng dạy được 
thực hiện ở tất cả các môn bởi tính tích hợp của nó. 
 2.2.2.1 Tích hợp môn địa lí vào âm nhạc 
 Thông qua việc dạy hát các bài hát thiếu nhi phù hợp với lứa tuổi đặc biệt 
là những bài dân ca. Giáo viên hướng dẫn các em hiểu thêm các kiến thức một 
cách sâu sắc về đặc điểm của mỗi địa phương. 
 Ví dụ: Tiết 27 Hát “Soi bóng bên hồ”- Dân ca Giáy (Bộ sách Kết nối tri 
thức với cuộc sống Âm nhạc 8 trang 52), giáo viên giới thiệu: 
 + Dân tộc Giáy ở Việt Nam thuộc nhóm ngôn ngữ Tày-Thái, vốn có truyện 
cổ thơ ca, tục ngữ, câu đố, đồng dao,Nghệ thuật diễn xướng dân ca của họ rất 
phong phú, gôm nhiều loại, mỗi loại nhiều bài, điệu khác nhau, đặc biệt hát giao 
duyên nam nữ là sinh hoạt sôi nổi và hấp dẫn. 
 + Vùng Đồng bằng Bắc Bộ có địa hình núi xen kẽ đồng bằng, thung lũng 
thấp và bằng phẳng, địa hình cao có nơi thấp úng, có núi nhưng vẫn là vùng 
trũng của sông Hồng. Mạng lưới sông ngòi dày đặc. Khí hậu nhiệt đới gió mùa 
với bốn mùa khá rõ rệt. 6 
 2.2.4. Nâng cao năng lực chuyên môn 
 Vai trò của giáo viên là vô cùng quan trọng trong việc gây hứng thú cho 
học sinh, do đó quá trình chuẩn bị bài dạy kỹ càng trước khi lên lớp là rất cần 
thiết: chuẩn bị giáo án, hình ảnh, video minh hoạ và các dụng cụ hỗ trợ trong 
quá trình giảng dạy, ngoài ra giáo viên còn phải hiểu, nắm bắt tâm lý của mỗi 
khối lớp để có cách dạy phù hợp với từng đối tượng học sinh. 
 2.2.4.1 Trình độ lý thuyết âm nhạc 
 Trong quá trình dạy giáo viên có thể minh hoạ kiến thức bằng âm thanh, 
cho học sinh đọc nhạc kết hợp với gõ theo phách. Có thể áp dụng phương pháp 
vấn đáp, việc áp dụng phương pháp này sẽ tăng tính tích cực chủ động của học 
sinh. 
 2.2.4.2 Khả năng sử dụng nhạc cụ 
 Để có giờ dạy âm nhạc cuốn hút và chất lượng, đòi hỏi ngoài kiến thức âm 
nhạc, giọng hát hay, khả năng truyền đạt tốt, yêu nghề, thì người giáo viên âm 
nhạc cần có khả năng sử dụng cơ bản một số nhạc cụ: đàn, trống, kèn, sáo, 
đặc biệt cần sử dụng đàn phím điện tử một cách thành thạo đây là một kỹ năng 
không thể thiếu của giáo viên trong việc dạy âm nhạc, trong đó kỹ năng đệm hát 
là vô cùng cần thiết. 
 2.2.4.3 Khả năng dàn dựng chương trình nghệ thuật 
 Dàn dựng là tập luyện và chuẩn bị mọi mặt cho việc trình bày tác phẩm 
nghệ thuật sân khấu trước khi ra công diễn. Dàn dựng là một quá trình cụ thể, 
người dàn dựng cần phải có kiến thức, tư duy, sáng tạo trong lĩnh vực nghệ thuật 
và kĩ năng nhạy bén trong việc tổ chức chương trình. Từ đó, đem lại hiệu quả 
cao nhất cho hoạt động tổ chức và đem đến cho người tham gia có những trải 
nghiệm thú vị về lĩnh vực nghệ thuật. 
 Để có một chương trình thành công, người dàn dựng phải đảm bảo những 
nguyên tắc, nội dung tư tưởng, tính nghệ thuật và bố cục chương trình phù hợp, 
đồng thời cần hiểu được tâm sinh lý học sinh, nắm bắt được mong muốn cũng 
như khả năng về âm nhạc của các em. Có như vậy, chương trình đưa ra sẽ được 
các em đón nhận và góp phần cho chương trình đạt được kết quả tốt nhất. 
 Giáo viên có thể tìm tòi và học hỏi kinh nghiệm về dàn dựng một chương 
trình nghệ thuật từ nhỏ đến lớn qua các hoạt động văn nghệ tại trường, các 
chương trình nghệ thuật cấp Huyện, Thành phố, cũng có thể tìm hiểu qua mạng 
internet, từ đó có thể tạo một sân chơi âm nhạc hay các buổi ngoại khóa tại 
trường cho học sinh. 
 Ví dụ: Tiết 13 Vận dụng sáng tạo (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống 
Âm nhạc 6 trang 28) giáo viên tổ chức một chương trình văn nghệ nhỏ vào tiết 
dạy tạo sân chơi cho học sinh nhân ngày 20/11: 
 + Tên chương trình: “Nhớ ơn Thầy Cô” 8 
 Mỗi tiết học âm nhạc là một hoạt động mang tính giáo dục thẩm mỹ cao vì 
trong mỗi giờ học các em học sinh được hát, nghe nhạc, đọc nhạc, tìm hiểu về 
nhạc cụ, tiếp xúc những tác phẩm âm nhạc chọc lọc, những làn điệu dân ca giàu 
sức truyền cảm. Chính vì vậy, để tránh dạy lý thuyết trừu tượng, khô khan, đọc 
nhạc căng thẳng, nặng nề, giáo viên cần nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn 
âm nhạc để giờ học âm nhạc là giờ học nghệ thuật hấp dẫn với phương châm 
học vui – vui học. 
 “Giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn âm nhạc ở trường TH-
THCS Bãi Thơm” đã và đang được áp dụng có hiệu quả ở trường TH-THCS Bãi 
Thơm. Ngoài ra, giải pháp này có thể áp dụng ở các trường trong thành phố để 
nâng cao chất lượng dạy và học môn âm nhạc trong năm học 2023-2024 và 
những năm tiếp theo. 
 4. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng 
giải pháp 
 Từ khi áp dụng sáng kiến “Giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy bộ 
môn âm nhạc ở trường TH-THCS Bãi Thơm”, Tôi đã thu được những kết quả 
rất khả quan. 
 Tôi nhận thấy học sinh rất hứng thú trong giờ học, tự tin hăng hái tham gia 
các hoạt động trong giờ học. Giáo viên sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy 
học nhằm phát huy được sự tương tác của các em khi tổ chức hoạt động nhóm, 
tập thể, trò chơi âm nhạc với cách thức hoạt động ổn định và có hiệu quả. Sử 
dụng giáo án điện tử, trình chiếu qua slide giáo viên hoàn toàn chủ động về thời 
gian trong giảng dạy một tiết học với đầy đủ các kiến thức cơ bản, tạo được sự 
hứng thú, sôi nổi, hào hứng cho học sinh. Gần như tất cả các em đều ngày càng 
yêu thích môn âm nhạc, sự hứng thú ở mỗi học sinh được nâng cao một cách rõ 
rệt. Bên cạnh đó, giờ học còn mang lại niềm vui thích, giảm căng thẳng, mệt 
mỏi sau những tiết học trên lớp. Đây là kết quả khảo sát vào cuối kì 1 năm học 
2023-2024, sau khi áp dụng sáng kiến vào giảng dạy: 
 Đạt Chưa Đạt 
 Khối Tổng số 
 Số lượng Tỉ Lệ Số lượng Tỉ Lệ 
 6 64 64 100% 0 0% 
 7 47 47 100% 0 0% 
 8 45 45 100% 0 0% 
 9 51 51 100% 0 0% 
 Tổng 207 207 100% 0 0% 
 Với kết quả đạt được như trên là rất khả quan. Tuy nhiên để đạt được kết 
quả này không phải trong một vài tiết học là có thể rèn cho học sinh có thói quen 10 
 PHỤ LỤC TÀI LIỆU KÈM THEO 
 Giáo án âm nhạc 6 (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống Âm nhạc 6). 
 Trường TH – THCS Bãi Thơm Họ và tên giáo viên 
 Tổ Khoa học Xã hội Nguyễn Phúc Vinh 
 Tuần : 10 CHỦ ĐỀ 3: NHỚ ƠN THẦY CÔ 
 Tiết PPCT : 10 Học Bài Hát: Thầy Cô Là Tất Cả 
 Ngày soạn : 06/11/2023 Nghe Nhạc: Nhớ Ơn Thầy Cô 
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức: 
- Hát thuộc lời, đúng cao độ, trường độ bài hát Thầy cô là tất cả 
- Nghe và cảm nhận giai điệu, nội dung, sắc thái bái hát Nhớ ơn thầy cô 
2. Năng lực: 
- Năng lực chung: năng lực thể hiện âm nhạc, cảm thụ và hiểu biết âm nhạc 
- Năng lực đặc thù 
 + Hát đúng tính chất và biết thể hiện bài hát bằng các hình thức khác nhau. 
 + Cảm nhận được giai điệu, nội dung, sắc thái của bài hát Thầy cô là tất cả và bài hát 
Nhớ ơn thầy cô 
3. Phẩm chất: 
- Qua việc cảm thụ giai điệu và nội dung của bài hát “Thầy cô là tất cả” và bài hát 
“Nhớ ơn thầy cô”, HS thêm yêu quý, trân trọng, biết ơn thầy cô. 
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 
1. Giáo viên: 
- SGV, đàn phím điện tử, nhạc cụ gõ, phương tiện nghe – nhìn và các tư liệu file âm 
thanh phục vụ cho tiết dạy. 
2. Học sinh: 
- SGK Âm nhạc 6, nhạc cụ gõ. Tìm hiểu trước một vài thông tin gắn với tiết học qua 
các nguồn tư liệu. 
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
1. Hoạt động 1: Khởi động (Mở đầu) 
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS vào bài học và giúp HS có hiểu biết ban đầu về bài 
học mới 
b. Nội dung: Nghe và đoán tên bài hát 
c. Sản phẩm: HS thực hiện theo yêu cầu của GV 12 
- Giáo viên giới thiệu hoặc đặt câu hỏi gợi 
 ý, HS đọc tư liệu trong SGK 
- Trình bày sơ lược về tác giả. 
 b. Giới thiệu tác giả. 
- GV nhận xét, bổ sung các thông tin về 
 tác giả Tác giả: 
 - Nhạc sĩ Bùi Anh Tú sinh năm 1959 quê ở 
 tỉnh Thái Bình, hiện sống và làm việc tại 
 Hà Nội. 
 - Ông đã tham gia hoạt động âm nhạc ở 
 nhiều lĩnh vực khác nhau: Nhạc công, biên 
 tập âm nhạc, sáng tác nhạc, giảng dạy âm 
 nhạc... Ông sáng tác ở nhiều thể loại khác 
 nhau như : Ca khúc, giao hưởng, tứ tấu... 
 - Một số tác phẩm đã được công chúng đón 
 nhận như: Anh hãy về quê em, Thái Bình 
 quê hương tôi,... đặc biệt là những ca khúc 
 viết về thầy cô và mái trường như: Khúc ca 
 người giáo viên, Nghề giáo tôi yêu (Thơ. 
- Cá nhân/nhóm HS tìm hiểu giai điệu lời Đinh Văn Nhã), Chim cúc cu (Thơ. 
 ca, nội dung bài hát trong SGK hoặc qua Nghiêm Thị Hằng), Thầy cô là tất cả (Thơ. 
 phần tìm hiểu trước. Nguyễn Trọng Sửu) 
- GV nhận xét, bổ sung, nêu khái quát nội c. Tìm hiểu bái hát. 
 dung bài hát: Bài hát nói về tình cảm và 
 sự kính trọng, biết ơn của các em học 
 sinh đối với thầy cô giáo. 
- HS nêu những hình ảnh gây ấn tượng ở 
 một số câu hát trong bài. (Ví dụ: vầng 
 trăng, cánh sóng đưa thuyền vươn khơi 
 xa, dòng sông, cánh đồng,...). 
- GV hướng dẫn học sinh khởi động giọng 
 bằng các mẫu âm phù hợp. 
- HS luyện thanh theo mẫu của GV. 
- GV lần lượt dạy từng đoạn, từng câu d. Khởi động giọng 
 theo lối móc xích. 
- GV đàn/hát mẫu câu đầu 1 – 2 lần, bắt