Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới phương pháp trong việc rèn kĩ năng đọc cho học sinh Lớp Một theo Chương trình GDPT 2018

 1. Tên sáng kiến: “Đổi mới phương pháp trong việc rèn kĩ năng đọc 
cho học sinh lớp Một theo Chương trình GDPT 2018”
 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Trường Tiểu học Thị Trấn Vĩnh Bảo
 3. Tác giả:
 Họ và tên: Vũ Thị Thủy
 Ngày, tháng, năm sinh: 06/10/1990
 Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường Tiểu học Thị Trấn Vĩnh Bảo
 Điện thoại: 0972.321.929
 4. Đơn vị áp dụng sáng kiến:
 Tên đơn vị: Trường Tiểu học Thị Trấn
 Địa chỉ: Thị trấn Vĩnh Bảo - huyện Vĩnh Bảo - TP Hải Phòng Vĩnh Bảo
 II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP ĐÃ BIẾT:
 Chúng ta đang triển khai và thực hiện: “Chương trình Giáo dục phổ 
 thông 2018”. Từ năm học 2020 – 2021 đến nay, mục tiêu của chương trình mới 
 là nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục 
 phổ thông: kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần 
 cho nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển 
 toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hòa đức, trí, thể, mỹ và phát huy tốt 
 nhất tiềm năng của mỗi học sinh. Mục tiêu giáo dục tiểu học không chỉ chú ý 
 chuẩn bị cho học sinh những cơ sở ban đầu “cho sự phát triển đúng đắn và lâu 
 dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp 
 tục học lên cấp Trung học cơ sở và Trung học phổ thông” mà còn chú ý yêu 
 cầu “phát triển phẩm chất và năng lực; định hướng chính vào giáo dục về giá 
 trị bản thân, gia đình, cộng đồng và những thói quen, nền nếp cần thiết trong 
 học tập và sinh hoạt”.
 Như vậy, bậc Tiểu học và đầu tiên là giáo viên lớp 1 cần xác định vai trò, 
 nhiệm vụ trọng trách của mình trước những đòi hỏi đặt ra của cái mới; là người 
 đầu tiên dẫn dắt các em đến với con đường mở ra phía trước đầy khó khăn, 
 thách thức song cũng đầy tương lai tốt đẹp. Muốn vậy, chúng ta tiếp tục quan - Đa số phụ huynh trong lớp là công nhân, đi làm về muộn, chưa có điều 
kiện quan tâm đúng mức đến con em mình, chưa tạo điều kiện để kèm cặp con 
em học ở nhà.
 - Một số trường hợp bố mẹ đi làm ăn xa, con em ở nhà với ông bà, cha 
mẹ các em khoán trắng việc học hành cho nhà trường và thầy cô nên phần nào 
cũng ảnh hưởng đến việc học tập của các em.
 - Khả năng đọc của một số em vẫn còn hạn chế, đọc chưa chuẩn văn bản, 
chưa đảm bảo tốc độ; không gọn từ, câu, đoạn.
 Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm chúng ta phải biết được những ưu điểm, hạn 
chế, đặc điểm tình hình của từng đối tượng học sinh giúp học sinh phát huy hết 
những mặt tích cực, những ưu điểm, đồng thời khắc phục những mặt chưa tốt 
để học sinh hoàn thiện tốt mục đích học tập của mình. Là một giáo viên giảng 
dạy nhiều năm, bằng những kinh nghiệm của bản thân tôi mạnh dạn đưa ra một 
số giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục.
 III. NỘI DUNG GIẢI PHÁP ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
 III.1. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến
 1. Giải pháp 1. Biện pháp tác động giáo dục
 - Từ những thưc trạng trên, giáo viên tiến hành họp phụ huynh học sinh 
đề nghị và yêu cầu thống nhất trang bị đủ sách vở đồ dùng cần thiết phục vụ 
cho môn học.
 - Yêu cầu, đề nghị phụ huynh nhắc nhở, uốn nắn kịp thời việc học và làm 
bài ở nhà của học sinh.
- - Tham mưu với nhà trường để giáo viên có đủ đồ dùng tranh ảnh và tài 
liệu tham khảo phục vụ bài dạy. Đồng thời mượn đồ dùng học tập, sách giáo 
khoa cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. cong phải
 Nét cong kín
 Nhóm 4: Nét khuyết Nét khuyết trên
 Nét khuyết dưới
 Nét thắt
 b. Phần học âm
 Sau khi học sinh đã học thật thuộc tên gọi và cấu tạo các nét chữ cơ bản 
một cách vững vàng thì tiếp theo là phần học âm (chữ cái). Giai đoạn học chữ 
cái là giai đoạn vô cùng quan trọng. Trẻ có nắm chắc từng chữ cái thì mới 
ghép được các chữ vào với nhau để thành tiếng, các tiếng đơn ghép lại với 
nhau tạo thành từ và thành câu.
 Giai đoạn này tôi dạy cho trẻ phân tích từng nét chữ cơ bản trong từng 
chữ cái và nếu chữ cái đó có cùng một tên gọi song có nhiều kiểu viết khác 
nhau hay gặp trong sách báo như: chữ a, chữ g thì tôi phân tích cho học sinh 
hiểu và nhận biết đó là: chữ a, chữ g để khi gặp kiểu chữ đó trong sách báo, trẻ 
dễ hiểu và không bị lúng túng.
 Ví dụ: Âm: a - a, g - g.
 + Âm a gồm hai nét: nét tròn nằm bên trái và nét sổ thẳng nằm bên phải; 
a cũng gồm nét tròn và nét móc trên.
 + Âm g gồm: nét tròn và nét móc dưới; g gồm nối với nét cong phải.
 Từ việc học kỹ cấu tạo âm tạo bởi các nét chữ cơ bản thật kỹ và tỉ mỉ sẽ 
giúp trẻ phân biệt được sự khác nhau cả về cấu tạo và tên gọi của bốn âm sau: 
d - b; p - q.
 Ví dụ: + Âm d gồm hai nét: nét tròn nằm ở bên trái và nét sổ thẳng nằm 
ở bên phải: đọc là “dờ”
 + Âm b gồm hai nét: nét tròn nằm ở bên phải và nét sổ thẳng nằm ở bên 
trái: đọc là “bờ” nổi nhiệt tình. Những đoạn văn hay bài văn mang tính chất cung cấp kiến thức 
 về âm, vần, tiếng.
 c. Phần học vần
 Sang đến phần học vần, học sinh đã nắm vững các âm, các em còn được 
 làm quen với các kiểu chữ: Chữ in hoa, chữ viết hoa nên giáo viên tập cho học 
 sinh nhận biết các kiểu chữ hoa một các chính xác để các em đọc đúng.
 Để giúp trẻ đọc đúng phần vần, giáo viên tập cho học sinh thói quen: 
 nhận diện, phân tích cấu tạo của vần, nhận biết vị trí các âm trong vần để các 
 em học vững. 
 Ví dụ: Học vần ay:
 1. Cho học sinh nhận diện về cấu tạo vần ay: vần ay gồm 2 âm: âm a và 
 âm y.
 Vị trí âm trong vần: âm a đứng trước, âm y đứng sau.
 2. Đánh vần vần ay:
 - Hướng dẫn học sinh: âm a đứng trước ta đọc a trước, âm y đứng sau ta 
đọc y sau: a - y - ay
 - Đọc trơn vần: ay
 Kết hợp sử dụng bộ đồ dùng môn Tiếng Việt 1 (gồm thẻ chữ và bảng 
 cài), cho học sinh tìm ghép âm, vần, thanh để tạo tiếng mới, từ mới trong các 
 bài học vần.
 Ví dụ: Yêu cầu các em: chọn đúng 2 âm: a và y 
 Ghép đúng vị trí: a trước y sau
 Nếu các em đã ghép đúng, giáo viên hướng dẫn các em cách đánh vần và 
 đọc trơn vần như trên, các em sẽ nhận biết và đọc được vần ay.
 Với cách dạy phân tích, nhận diện và ghép vần vào bảng cài học sinh như 
 thế, nêu áp dụng thường xuyên cho các tiết học vần, chúng ta sẽ tạo cho các em 
 kĩ năng phân tích, nhận diện và ghép vần dẫn đến đánh vần, đọc trơn vần một 
 cách dễ dàng và thành thạo, giúp các em học phần vần đạt hiệu quả tốt. Trong 
 SGK Tiếng Việt 1 có kèm theo các tiếng, từ ứng dụng và các câu thơ, câu văn nhẩm đánh vần tiếng kế tiếp, lại đọc trơn tiếng vừa đánh vần rồi đọc lại từng 
 cụm từ.
 Ví dụ: Trong bài 35: Ôn tập và kể chuyện. Có bài tập đọc: Thỏ và Rùa.
 Một học sinh chưa đọc được tiếng “ nhởn”, giáo viên nên cho các em 
 đánh vần tiếng “nhởn” bằng cách phân tích như sau:
 Giáo viên: Tiếng “nhởn”gồm có âm gì và ghép với vần gì? Có dấu thanh 
 gì?
 Học sinh: Tiếng “ nhởn” gồm có âm nh ghép với vần ơn và thanh hỏi.
 Giáo viên: Vậy đánh vần tiếng “nhởn” thế nào?
 Học sinh: nhờ- ơn- nhơn- hỏi- nhởn
 Giáo viên: Đọc trơn tiếng này thế nào?
 Học sinh: nhởn
 Cho học sinh đọc nối tiếp: nhởn nhơ.
 Sau mỗi lần đánh vần, học sinh đọc trơn nhiều lần các tiếng để khắc sâu 
 vào trí nhớ của học sinh.
 3. Giải pháp 3. Sử dụng và lựa chọn các phương tiện dạy học
 Trong từng tiết dạy môn Tiếng việt, để giúp học sinh tích cực và ham 
 học giáo viên cần sử dụng linh hoạt và phù hợp các phương tiện hỗ trợ tiết dạy 
 như sau:
 - Sử dụng tranh ảnh trong sách giáo khoa là chủ yếu.
 - Tận dụng những vật thật, tranh ảnh có sẵn trong thực tế để các em quan 
sát tìm hiểu.
 Ví dụ: Trong phần đọc từ, có từ “vở vẽ, quả chanh, kính râm”, muốn học 
sinh nhận biết được sự vật và đọc được từ đó, tôi sẽ đưa ra 1 quyển vở vẽ, 1 quả 
chanh, chiếc lá khô, lá đỏ hay chiếc kính râm cho học sinh quan sát. Qua đó học 
sinh biết được “ vở vẽ, lá đỏ, lá khô, quả chanh, kính râm” dùng làm gì và đọc 
nhanh được từ đó. Hình ảnh: Hình ảnh slie trong bài dạy.
 - Sử dụng thường xuyên bộ đồ dùng học Tiếng Việt của học sinh và giáo 
viên.
 Hình ảnh: Học sinh sử dụng bộ đồ dùng môn Tiếng Việt
 Ứng dụng một số phần mềm luyện đọc như: âm mẫu, đánh vần mẫu, đọc mẫu.
 Ví dụ: Khi dạy học sinh học âm 1, giáo viên phải phát âm mẫu và cho 
 học sinh quan sát khuôn miệng để các em “bắt chước” phát âm mới đúng được.
 * Phương pháp đàm thoại, vấn đáp.
 Giáo viên đưa ra nhiều câu hỏi để học sinh trả lời nhằm phát hiện sự hiểu 
 biết của các em hoặc để gợi mở giúp các em phát hiện cách đọc.
 VD: - Chữ này là chữ gì? (chữ a, o, b, c, d....)
 - Âm ch đứng trước, vần anh đứng sau, em đánh vần thế nào? (chờ- 
anh- chanh). Khi sử dụng phương pháp này, giáo viên nên dùng ngôn ngữ dễ 
nghe, nhẹ nhàng, tránh cáu gắt khi các em chậm nhớ, chậm hiểu. Hãy ôn tồn 
dẫn dắt học sinh từng bước một để dạy các em đọc từng chữ, từng từ, từng câu 
trong mỗi ngày.
 * Phương pháp quan sát, động viên khen thưởng học sinh.
 Trong tiết dạy tôi thường chú ý đến học sinh ít nói, thụ động, học sinh 
 đọc chậm, đọc yếu để gọi các em thường xuyên đọc bài. Đối với học sinh giỏi - 
 khá tôi thường khích lệ, khen ngợi để các em phấn khởi hơn. Còn đối với học 
 sinh trung bình - yếu tôi nhẹ nhàng an ủi động viên: “Cố lên, rồi các em sẽ đọc 
 tốt như các bạn nếu các em cố gắng đọc bài nhiều ở lớp cũng như ở nhà.” 
 Trong tiết dạy tập đọc, sau khi cho cả lớp đọc xong, tôi mời các em đọc yếu, 
 trung bình lên bàn giáo viên để cùng đọc bài với cô. Tôi giành nhiều thời gian 
 cho đối tượng này hơn. Cùng đọc bài với các em trong giờ ra chơi (nhưng vẫn 
 để cho các em có thời gian thư giãn, nghỉ ngơi). Khi các em có biểu hiện tiến 
 bộ tôi thường khen thưởng các em bằng những phần quà nhỏ như cuốn vở, 
 viên phấn màu, cây bút đẹp, Sticker vv... để các em thích thú và cố gắng hơn. Để nâng dần chất lượng học sinh trong lóp, muốn cho trình độ học sinh 
 đồng đều vào cuối năm học, tôi thường trò chuyện với học sinh trung bình – 
 yếu để giúp các em cố gắng hơn cho kịp bằng các bạn. Tôi cho các em nhận 
 xét các bạn giỏi trong lớp, qua đó nêu gương một cách nhẹ nhàng cho những 
 em khác.
 III.2. Tính mới, tính sáng tạo:
 * Tính mới
 Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 các bài đọc được sắp xếp 
theo chủ đề, nội dung bài đọc gần gũi với cuộc sống nên học sinh tiếp cận 
chương trình mới dễ dàng hơn. 
 Học sinh được rèn đọc nhiều, các em sẽ đọc đúng, đọc lưu loát, đọc diễn 
 cảm thì các em sẽ hiểu được nội dung văn bản. Khi dạy cho học sinh ta không 
 chỉ dạy cho các em những nội dung trong sách giáo khoa mà giáo viên còn 
 cho học sinh tìm từ mới ngoài sách để cho các em phát huy được vốn hiểu 
 biết, vốn ngôn ngữ của các em. Giáo viên chú trọng đến việc dạy học cá nhân, 
 phân loại học sinh theo từng nhóm để có những biện pháp khác nhau.
 Đánh giá học sinh theo sự tiến bộ của các em. Giáo viên động viên khen 
 thưởng đối với những em học tốt, có tiến bộ. Đồng thời cũng tư vấn kịp thời 
 những điểm cần khắc phục để các em tiến bộ hơn. Xây dựng trường học thân 
 thiện, học sinh tích cực để các em thấy được: “Mỗi ngày đến trường là một 
 ngày vui”.
 Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 có những thay đổi về đánh 
giá cho học sinh. Học sinh tham gia đánh giá lẫn nhau để giúp nhau cùng tiến 
bộ. Các em được chia sẻ bài với bạn để nói nên ý kiến của mình. Phối hợp với 
phụ huynh để uốn nắn kịp thời việc học của các em. Từ đó giúp các em tự tin 
hơn trong học tập. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được xây dựng kết 
nối tri thức với cuộc sống, nội dung bài đọc gần gũi với các em. Sau mỗi bài 
đọc đều giáo dục cho các em tình yêu quê hương đất nước. 
 * Tính sáng tạo chìa khóa để vận dụng chữ viết trong học tập. Khi biết đọc, biết viết các em có 
điều kiện nghe lời thầy giảng trên lớp, sở dụng sách giáo khoa, sách tham 
khảo. Từ đó có điều kiện học tốt các môn học khác. Hơn nữa nếu kĩ năng đọc 
được rèn luyện tốt, hình thành tốt ở các em nó sẽ giúp các em đọc tốt suốt cả 
cuộc đời, giúp các em phát triển tư duy, cảm nhận cái hay, cái đẹp trong mỗi bài 
học. Hiểu được nghĩa của tiếng, từ, câu, đoạn văn, bài văn mình vừa đọc. Hiểu 
được các lệnh, làm tốt làm nhanh được các yêu cầu trong các môn học khác. 
Mặt khác , ở lớp 1 các em đọc thành thạo, đọc đúng, đọc trôi chảy thì khi lên 
các lớp trên các em sẽ học vững vàng, học tốt hơn. Các em sẽ hứng thú, ham 
học, tích cực trong học tập
 - Đề tài mà tôi nghiên cứu không chỉ giúp cho mỗi giáo viên có thể vận 
dụng để rèn đọc cho học sinh lớp 1, đồng thời còn áp dụng ở tất cả các tiết học 
của môn Tiếng Việt và các môn học khác.
 - Việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm vận dụng vào việc rèn kĩ năng 
đọc cho học sinh trong từng môn học, từng bài học là hoạt động thường xuyên 
của giáo viên trong nhà trường. Vì vậy đòi hỏi giáo viên phải có sự đầu tư, sự 
kiên trì, phải biết linh hoạt vận dụng các phương phát kịp thời đúng lúc đúng 
chỗ. Người giáo viên phải nắm được vị trí nhiệm vụ của môn học cũng như việc 
dạy đọc, dạy phát âm đúng cho học sinh. Từng bước nâng cao ý thức cho phụ 
huynh và học sinh đối với việc rèn kĩ năng phát âm chuẩn Tiếng Việt.
 - Kết quả thu được không phải ngẫu nhiên mà có, mà là do sự tác động 
của giáo viên. Chứng tỏ vai trò hướng dẫn của người giáo viên trong rèn kĩ năng 
đọc là vô cùng quan trọng. Tuy kết quả chưa được mĩ mãn nhưng cũng phản 
ánh thành công bước đầu trong quá trình rèn kĩ năng đọc cho học sinh của tôi. 
Với kế hoạch tiếp tục duy trì biện pháp rèn kĩ năng đọc như đã tiến hành, tôi tin 
tưởng vấn đề tôi đề cập trong đề tài này việc rèn kĩ năng đọc cho các em sẽ có 
kết quả khác biệt. 
 - Đề tài có thể áp dụng và nhân rộng ở các lớp trong trường Tiểu học, các 
 bài học, các môn học có những hoạt động liên quan đến rèn đọc.