Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp sử dụng trò chơi học tập trong môn lịch sử Lớp 5

 MỤC LỤC
I. PHẦN MỞ ĐẦU2
1. Lý do chọn biện pháp2
2. Mục đích nghiên cứu3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu3
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu4
5. Phương pháp nghiên cứu4
II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU4
1. Cơ sở lý luận4
2. Cơ sở thực tiễn4
2.1. Thực trạng5
2.2. Kết quả khảo sát trước khi sử dụng trò chơi học tập trong môn Lịch sử 
lớp 5
2.3. Nguyên nhân hạn chế6
3. Các trò chơi sử dụng trong biện pháp7
3.1. Trò chơi trên Kahoot, Google Forms...7
3.2. Trò chơi: Thi hiểu biết về các danh nhân mang tên đường phố7
3.3. Trò chơi: Vẽ tranh và kể lại câu chuyện lịch sử theo tranh8
3.4. Trò chơi: Sưu tầm và thuyết minh những hình ảnh lịch sử9
3.5. Một số trò chơi khác 10
III. KẾT QUẢ VÀ ỨNG DỤNG 13
1. Kết quả 13
2. Ứng dụng 15
IV. KẾT LUẬN 15
TÀI LIỆU THAM KHẢO 17 nhiều phương pháp dạy học tích cực. Theo những phương pháp này, có rất nhiều 
cơ hội để giáo viên hoặc học sinh tự tổ chức các trò chơi học tập trong nhóm và 
lớp. Nếu giáo viên khéo léo biết áp dụng các trò chơi vào giờ học thì việc học 
môn Lịch sử thực sự trở nên hứng khởi và lôi cuốn với học sinh. Trên cơ sở đó 
tôi mạnh dạn chọn viết về biện pháp" Sử dụng trò chơi học tập trong môn Lịch 
sử lớp 5
 2. Mục đích nghiên cứu
 Giúp học sinh học lịch sử thông qua các trò chơi học tập là một trong những 
hướng đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học. Nhằm ứng dụng những điều 
học sinh đã học trong môn Lịch sử vào giải quyết những tình huống thực tế trong 
đời sống hàng ngày.
 Tìm hiểu nội dung và phương pháp dạy học lịch sử ở học sinh lớp 5 bao 
gồm các trò chơi có mục đích học tập rõ rệt. Nó là dấu ấn của những cuộc chơi 
làm lắng đọng mãi trong tâm hồn trẻ và làm nên nguồn sức mạnh thôi thúc trẻ 
sống tốt hơn, học tốt hơn và phát triển tốt hơn. Đồng thời những hoạt động trò 
chơi học tập là những phương tiện dạy học và giáo dục phù hợp với đối tượng 
phong phú và hình thức nhằm tránh lối học vẹt, tư duy thụ động, máy móc, dập 
khuôn .
 3. Nhiệm vụ nghiên cứu
 Để thực hiện biện pháp trên bản thân tôi phải thực hiện các nhiệm vụ sau:
 - Nghiên cứu các tài liệu về “Phương pháp dạy học môn Lịch sử”.
 - Kiến thức, năng lực, phẩm chất học sinh cần đạt trong môn Lịch sử.
 - Dự giờ đồng nghiệp.
 - Tiếp thu ý kiến đóng góp của đồng nghiệp.
 - Rút kinh nghiệm qua từng tiết dạy.
 - Nghiên cứu tài liệu gây hứng thú học tập trong môn Lịch sử.
 - Sách giáo khoa, sách giáo viên môn Lịch sử lớp 5.
 - Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh để từ đó có những điều 
chỉnh bổ sung hợp lý. rèn luyện các năng lực, phẩm chất thông qua việc học môn lịch sử. Đồng thời là 
một “món ăn tinh thần” cổ vũ thúc đẩy các em học tập.
 2. Cơ sở thực tiễn
 2.1. Thực trạng
 Trong những năm học trước, tôi được giao chủ nhiệm và giảng dạy lớp 5, 
qua việc trực tiếp giảng dạy, dự giờ thăm lớp và trao đổi với đồng nghiệp tôi rút 
ra thực trạng chung như sau:
 - Giáo viên còn lệ thuộc quá nhiều vào sách hướng dẫn nên thường rập 
khuôn một cách máy móc, cứng nhắc thiếu sự mở rộng, sáng tạo.
 - Phương pháp dạy học nhiều khi mang nặng phương pháp truyền thống, 
cách thức tổ chức cho học sinh học tập còn lúng túng, đôi khi là giáo viên giảng 
giải, thuyết trình, chưa phát huy được hết thế mạnh của các phương pháp dạy học 
tích cực.
 - Trong giờ học, nhiều học sinh còn chưa tích cực hoạt động nhóm để xây 
dựng kiến thức cần học, cần biết.
 - Học sinh và cha mẹ các em còn xem nhẹ các môn học ít tiết, họ cho rằng 
đây là môn phụ nên chỉ tập trung vào các môn học nhiều tiết như: Toán, Tiếng 
Việt...
 2.2. Kết quả khảo sát trước khi sử dụng trò chơi học tập trong môn Lịch 
sử lớp 5
 Qua khảo sát học sinh lớp 5A2 do tôi chủ nhiệm, tôi thu được một số kết 
quả và nhận xét sau:
 * Sự chú ý của học sinh
 Học sinh tập trung chú ý chưa thật cao để học tập, chỉ 50% học sinh có ý 
thức học tập tốt.
 * Sự hứng thú của học sinh
 Một số học sinh chưa tích cực tương tác nhóm, còn ỉ lại và thủ động. 60% 
học sinh làm việc, giờ học chưa sôi nổi, đạt kết quả chưa cao.
 * Thái độ của học sinh về môn học 3.1. Trò chơi trên Kahoot, Google Forms...
 Đặc biệt khi tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, giáo viên có thể thiết 
kế các trò chơi ôn tập qua mạng Internet cho học sinh ôn tập thông qua các trang 
Wed như: Kahoot, Google Forms...
 Hình thức này có thể áp dụng khi tìm hiểu kiến thức mới hoặc củng cố kiến 
thức cho học sinh. Trước tiên giáo viên cần có cho mình một tài khoản trên các 
trang wed trên. Sau khi tạo tài khoản của giáo viên xong, giáo viên có thể tạo các 
trò chơi trên wed đó. Giáo viên gửi đường link để học sinh tham gia chơi. Kết 
quả sẽ được tổng hợp ngay sau khi học sinh tham gia chơi xong. Wed sẽ tổng hợp 
cho giáo viên danh sách điểm theo thứ tự, những câu học sinh sai nhiều, dựa vào 
đó giáo viên có thể củng cố kiến thức hổng cho học sinh. Giáo viên cũng có thể 
gửi kết quả cho phụ huynh nắm được kết quả học tập của con em mình.
 HS tham gia làm bài trên Kahoot
 3.2. Trò chơi: Thi hiểu biết về các danh nhân mang tên đường phố
 Trong các giờ ôn tập (kiểm tra đầu giờ), tôi cho học sinh nhớ lại tên đường, 
địa điểm (công viên) của thành phố Bắc Giang, mang tên các danh nhân, các nhân 
vật lịch sử. Rồi yêu cầu các em nêu hiểu biết về các nhân vật lịch sử hoặc các 
danh nhân đó. Tranh vẽ của HS khi học về Nguyên Ái Quốc - Hồ Chí Minh
 3.4. Trò chơi: Sưu tầm và thuyết minh những hình ảnh lịch sử
- GV chia lớp thành nhiều nhóm, yêu cầu mỗi nhóm sưu tầm các tranh ảnh lịch 
sử liên quan đến bài học và có lời thuyết minh cho các tranh ảnh đó, cử đại diện Học sinh lớp 5A3 tham gia trò chơi
 - Tác dụng của trò chơi này: Học sinh nhớ, kiểm tra nhanh được nhiều sự 
kiện
 3.5.2. Trò chơi " Ai nhanh ai đúng"
 - Mục đích: Tạo hứng thú học tập cho học sinh, nhớ nhanh được các sự kiện 
lịch sử, thời gian và địa danh lịch sử và ý nghĩa lịch sử
 - Chuẩn bị'. Hệ thống câu hỏi ẩn. Các câu hỏi và đáp án đều được chuẩn bị 
đủ trên giáo án điện tử.
 - Cách tiến hành:
 GV mở câu hỏi, ai nhanh sẽ được quyền trả lời. Nếu trả lời sai sẽ nhường 
quyền trả lời cho bạn khác. Mỗi câu trả lời đúng sẽ được tặng một phần thưởng 
(Trò chơi này có thể áp dụng cho tất cả các bài học khi củng cố kiến thức).
 1 2 3 4 5 6 7
 Hệ thống câu hỏi
 Câu hỏi 1: Thực dân Pháp nổ súng xâm lược nước ta vào ngày tháng năm 
nào?
 Câu hỏi 2: Ngày 2/9/1945 đã diễn ra sự kiện gì?
 Câu hỏi 3: Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập ở đâu?
 Câu hỏi 4: Đảng cộng sản Việt Nam được thành lập vào ngày tháng năm nào?
 Câu hỏi 5: Phong trào Xô Viết- Nghệ Tĩnh diễn ra ở đâu?
 Câu hỏi 6: Tại sao ngày 19/8 hàng năm được chọn làm ngày kỉ niệm Cách giành quyền trả lời. Nếu sai hoặc sau 30 giây không có câu trả lời thì đội khác 
được quyền đoán và ghi điểm.
 Mỗi từ hàng ngang được 10 điểm, từ hàng dọc được 30 điểm. Trò chơi
kết thúc khi có đội tìm ra từ hàng dọc.
 Học sinh hứng thú khi tham gia trò chơi
 Ngoài ra còn rất nhiều trò chơi khác như: Đố vui, Rung chuông vàng, Đoán 
tên nhân vật...
 III. KẾT QUẢ VÀ ỨNG DỤNG
 1. Kết quả đạt được sau khi áp dụng biện pháp
 Về kiến thức: Học sinh có sự tiến triển rõ rệt thông qua bài kiểm tra định 
kì cuối năm học
 Tổng số HS Trong đó
 HTT HT CHT
 SL % SL % SL %
 35 20 58 15 42 0 0
 Về năng lực
 - Trước khi áp dụng giải pháp
 + HS học tập lệ thuộc vào sách giáo khoa, chưa tự học. IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
 1. Kết luận
 Áp dụng các trò chơi vào dạy học lịch sử là một trong những cách đổi mới 
về hình thức tổ chức dạy học được nhiều người quan tâm nhằm gây hứng thú cho 
học sinh khi học Lịch sử ở lớp 5 nói riêng và học sinh tiểu học nói chung. Đặc 
biệt là đáp ứng yêu cầu tăng cường hoạt động và tương tác của học sinh trong 
chương trình giáo dục phổ thông 2018. Bản thân tôi và đồng nghiệp đã ít nhiều 
rút ra được kinh nghiệm như sau:
 Muốn dạy được tốt môn Lịch sử chúng ta cần phải:
 - Tìm hiểu và nắm bắt được vấn đề cơ bản đổi mới phương pháp dạy học 
thông qua hình thức sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học.
 - Tìm hiểu cách thiết kế bài dạy theo kiểu dạy học tích cực. Tổ chức cho 
học sinh học tập trong hoạt động và bằng nhiều hoạt động tự giác, sáng tạo và tự 
tin.
 - Khi chuẩn bị bài lên lớp, giáo viên phải tiến hành qua các bước sau:
 Bước thứ nhất: Giáo viên cần phải xác định rõ được kiến thức, năng lực, 
phẩm chất của bài học.
 Bước thứ hai: Giáo viên chia mục tiêu thành các nội dung (Ví dụ: nguyên 
nhân - diễn biến - kết quả, ý nghĩa).
 Bước thứ ba: Với mỗi nội dung, giáo viên nghiên cứu các hình thức tổ 
chức trò chơi phù hợp (cặp đôi, nhóm, cả lớp). Chuẩn bị phiếu, lôgô, lệnh,...để 
giao việc.
 Bước thứ tư: Giáo viên cùng với học sinh đánh giá kết quả và chốt nội 
dung kiến thức.
 - Tổ chức hoạt động nhóm hiệu quả để học sinh được trải nghiệm và tự 
chiếm lĩnh tri thức dưới sự hỗ trự kịp thời của giáo viên. (Bởi giáo viên là người 
trợ giúp khi cần thiết và bao quát, kiểm soát quá trình hoạt động của học sinh).
 Với cách làm như vậy, học sinh sẽ rất thích thú khi có cảm giác kho tàng 
kiến thức như mở ra vô tận trước mắt, tạo cho các em những cuộc chạy đua thầm TÀI LIỆU THAM KHẢO
 [1]. Tài liệu: Hướng dẫn học Lịch sử và Địa lí lớp 5.
 [2]. Bảo Hưng "đố vui- đố hình" thử trí thông minh NXB phụ nữ 2004.
 [3]. Đinh Nguyễn Thu Trang và Nguyễn Thị Cẩm Hường "Thiết kế bài 
giảng
 Lịch sử" lớp 5 NXB Hà Nội 2005.
 [4]. Nguyễn Trại ( chủ biên) - Lê Thị Hoài Thu " Thiết kế bài giảng Lịch sử"
 lớp 5 NXB Hà Nội 2005.
 [5]. SGK Lịch sử và Địa lí lớp 5 NXB Giáo dục.
 [6]. Bài soạn TN&XH (Phần 2: Địa lý và Lịch sử - Đại học Quốc gia HN)
 [7]. Giáo dục và thời đại (Giáo sư Lê Khánh Bằng).
 [8]. Dạy học lấy học sinh làm trọng tâm (Giáo sư Lê Khánh Bằng).
 [9]. Một số chuyên mục trên Internet.
 TP. Bắc Giang, ngày 12 tháng 10 năm 2022
 XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG NGƯỜI VIẾT
 HIỆU TRƯỞNG
 Nguyễn Thị Hằng