Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp giúp học sinh Lớp Một nâng cao mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp

 2
 Xuất phát từ những hành động cụ thể đó mà tôi đã quyết định chọn làm 
sáng kiến kinh nghiệm cho năm học 2023 - 2024 với tên gọi: “Biện pháp giúp 
học sinh lớp Một nâng cao mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp”.
 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 1. Thời gian nghiên cứu
 Ngày từ đầu năm học 2023-2024 tôi đã bắt đầu nghiên cứu đề tài này.
 2. Đối tượng nghiên cứu
 Trong đề tài này tôi đã nghiên cứu về thực trạng học sinh lớp 1.2 do tôi 
chủ nhiệm và có thể mở rộng áp dụng cho tổ khối Một trường Tiểu học Nguyễn 
Hồng Thế.
 3. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp quan sát
 - Phương pháp điều tra, trò chuyện.
 - Phương pháp nêu gương.
 - Phương pháp tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh tiểu học.
 4. Mục đích nghiên cứu
 Áp dụng đề tài này, giúp học sinh biết cách giải quyết những tình huống 
trong cuộc sống hàng ngày, giúp các em nói những điều muốn nói, làm những 
việc nên làm. Khi tham gia hoạt động trong một tập thể học sinh biết tôn trọng 
sự khác biệt, không tự ti, không bị cô lập vì điểm yếu của bản thân mà sẽ được 
các thành viên trong tập thể hỗ trợ, giúp đỡ; cũng như điểm mạnh của các em sẽ 
đóng góp vào thành công chung của tập thể. Đồng thời giúp các em có nhiều cơ 
hội giao lưu, học hỏi, giúp đỡ lẫn nhau, góp phần vào việc giáo dục toàn diện 
nhân cách cho học sinh.
 5. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu
 Đối với sáng kiến kinh nghiệm này sẽ giúp cho giáo viên:
 - Phân loại được khả năng giao tiếp của mỗi em nhờ vậy giáo viên khai 
thác tốt và có phương pháp dạy tích cực, hiệu quả.
 - Vận dụng các trò chơi học tập mới lạ, xây dựng hệ thống câu hỏi tập 
trung rèn cho từng nhóm.
 - Luôn giữ mối quan hệ chặt chẽ với cha mẹ học sinh qua nhiều hình thức 
tiện ích của công nghệ mới.
 - Hướng dẫn kỹ năng giao tiếp giữa thầy và trò, giữa trò với trò qua các 
phương pháp tích cực.
 III. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lí luận 4
 -Sự bao bọc của gia đình vô tình tạo ra cho trẻ sự nhút nhát: Dọa các sự vật 
xung quanh để tạo an toàn cho trẻ sẽ khiến trẻ ngại va chạm và luôn lo sợ, không 
dám thể hiện bản thân
 - Trẻ tư duy và kĩ năng giao tiếp kém: Khả năng tự mở rộng mối quan hệ 
bạn bè không có, khả năng tự lập không có
 Chính những nguyên nhân này khiến trẻ nhút nhát và thiếu tự tin hơn về 
bản thân mình
 3. Biện pháp
 3.1. Biện pháp 1: Phân loại khả năng giao tiếp của học sinh và giữ 
mối quan hệ chặt chẽ với cha mẹ học sinh.
 3.1.1. Phân loại khả năng giao tiếp của học sinh
 Nhóm 1: Học sinh giao tiếp khá tốt, có lời nói lưu loát, diễn đạt trôi chảy, 
biết thể hiện lời nói biểu cảm trong giao tiếp. 
 Ở nhóm này, phần lớn là các em học sinh tiếp thu bài học khá tốt, nắm 
vững các kiến thức, kĩ năng các môn học. Trong các phong trào của trường, lớp 
như văn nghệ, hoạt động tập thể, thể dục, thể thao,... các em đều tự tin, chủ động 
và tích cực tham gia, cũng chính từ việc tham gia nhiều hoạt động như vậy, đã 
giúp các em trở nên mạnh dạn, năng động hơn, tự tin thể hiện ý kiến của mình 
trước đám đông.
 Nhóm 2: Học sinh có lời nói tương đối lưu loát, trôi chảy nhưng thiếu tự 
tin trong giao tiếp. 
 Các em học sinh ở nhóm này có khả năng tiếp thu kiến thức khá tốt. Khả 
năng diễn đạt của các em cũng khá rõ ràng, mạch lạc. Qua quan sát, tôi nhận 
thấy mặc dù các em thường rất thoải mái trò chuyện với bạn bè hay những người 
thân quen, nhưng các em lại rất ngại tiếp xúc với người lạ hoặc trước đám đông. 
Thông thường các em ít khi chủ động trong việc phát biểu ý kiến của bản thân.
 Đây là nhóm học sinh mà chúng ta cần khích lệ, quan tâm, động viên kịp 
thời để giúp các em giải tỏa tâm lí ngại ngùng, e dè, nhút nhát khi giao tiếp. 
 Nhóm 3: Học sinh còn nhút nhát, ngại giao tiếp, diễn đạt lời nói chưa rõ 
ý. 
 Ở nhóm này, một biểu hiện rõ nét nhất là trong giờ học, các em rất ít tham 
gia phát biểu ý kiến. Và nếu phải phát biểu, các em thường nói rất nhỏ, nội dung 
lời nói thường lan man, không rõ ý và thường không nhìn thẳng vào mắt người 
đang nói chuyện với mình. Đây là nhóm học sinh cần nhiều sự quan tâm về việc 
tăng cường rèn luyện kĩ năng giao tiếp cho các em. Bởi lẽ, các em vừa gặp khó 
khăn trong diễn đạt bằng ngôn ngữ vừa có tâm lí e ngại, sợ giao tiếp, nói chưa 
thành câu.
 Sau khi phân tích đặc điểm cũng như khả năng giao tiếp của từng học sinh 
trong lớp, giáo viên tiến hành xếp chỗ ngồi cho học sinh sao cho phân bố đều 
khắp 3 đối tượng học sinh nêu trên trong các tổ, các nhóm. Từ đó, giáo viên lập 6
động qua việc tạo tình huống để các em hiểu và nhớ lâu hơn để ứng xử tốt hơn 
trong cuộc sống
 3.2.1. Hướng dẫn một số năng lực giao tiếp và hợp tác giữa giáo viên 
với học sinh
 Khi học sinh đến lớp nhìn thấy thầy cô giáo, có em chào: “Chào cô ạ!”, 
lúc này giáo viên sẽ sửa liền cho em nói đủ câu: “Em chào cô ạ!” và giải thích 
cho em học sinh đó hiểu đây mới là câu chào đầy đủ thể hiện sự lễ phép của học 
sinh đối với thầy cô giáo. Từ đó giáo dục các em học sinh hiểu được thế nào là 
câu đã đủ ý và câu chào trọn vẹn để áp dụng vào cuộc sống hằng ngày.
 Trong giờ học, khi đứng lên trả lời câu hỏi, có nhiều em học sinh còn trả 
lời chưa trọn vẹn câu trả lời hoặc trả lời trống không. Đối với trường hợp này 
người giáo viên sẽ giáo dục và hướng dẫn các em học sinh trước khi trả lời cần 
phải nói “Dạ thưa cô/ Dạ thưa thầy”.
 3.2.2. Hướng dẫn một số năng lực giao tiếp và hợp tác giữa học sinh 
với học sinh
 Qua những tình huống cụ thể, giáo viên nên đưa ra hệ thống các câu hỏi 
thực hành nếp nghĩ phát triển cho học sinh như: “Qua tình huống vừa rồi em tán 
thành hay không tán thành với cách làm của bạn nào? Vì sao? Nếu là bạn, em sẽ 
nói hay xử lí tình huống đó như thế nào?”. Từ đó, các em nhận ra cần nên nói như 
thế nào là lịch sự, lễ phép và phải ứng xử như thế nào cho phù hợp với từng tình 
huống.
 Đối với giao tiếp với bạn bè, một số em có cách xưng hô không phù hợp 
như dùng danh xưng “mày – tao”, với những em này, giáo viên nên hướng dẫn 
các em dùng cách xưng hô phù hợp hơn, như xưng tên hay “cậu – tớ”, “bạn – 
mình” để tình bạn thêm thân thiện, gắn kết hơn.
 3.3. Biện pháp 3: Phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác thông qua 
các môn học
 Tổ chức cho các em ôn luyện kiến thức, kĩ năng bằng các trò chơi như: 
Hái hoa dân chủ, Thi tìm hiểu về An toàn giao thông,... với nội dung phong phú, 
sinh động để thu hút được các em tham gia.
 * Ví dụ: Môn Toán:
 Bài: Em làm được những gì? (SGK Toán lớp 1, chân trời sáng tạo, tập 1)
 - Trước khi vào tiết học, GV tổ chức HS khởi động bằng trò chơi “Hái 
dâu tây cùng bạn” giúp cho các em ôn lại bảng cộng trong phạm vi 10
 Bước 1: GV chuẩn bị một số phép tính. 
 Ví dụ: 6 + 3 = ? 2 + 4 + 1 = ? 5 + 2 = ? 
 Bước 2: Nêu tên trò chơi, luật chơi.
 - Tên trò chơi: Hái dâu tây cùng bạn 8
tự tin, mạnh dạn hơn hoặc khi các nhóm trình bày, giáo viên yêu cầu nhóm khác 
phải lắng nghe nhóm bạn trình bày, nhận xét, bổ sung và so sánh cách làm, kết 
quả với nhóm mình. Đồng thời, giáo viên động viên, khuyến khích các nhóm và 
cá nhân đưa ra các câu hỏi có liên quan đến công việc của mỗi nhóm để trả lời.
 (Một số hình ảnh học sinh tham gia thảo luận nhóm)
 Phương pháp trò chơi học tập: Các trò chơi học tập có thể tổ chức cho 
học sinh trong giờ tự học, giờ ra chơi hoặc giờ sinh hoạt lớp hay trong phần 
củng cố của mỗi giờ học. Qua các hoạt động trò chơi, học sinh được tăng cường 
rèn luyện các kiến thức vừa được học, từ đó sẽ nhớ bài và vận dụng vào việc 
giao tiếp trong đời sống hằng ngày.
 Phương pháp thuyết trình – kể chuyện – sắm vai: 
 Đối với hoạt động học sinh đóng kịch, diễn lại hoạt cảnh. Như truyện: 
“Cá bò” sinh đóng kịch để thể hiện tính cách các nhân vật trong truyện (qua lời 
nói, ánh mắt, cử chỉ, động tác,) qua đó giúp học sinh tự tin hơn khi diễn xuất 
và giáo dục học sinh phải dũng cảm và có những thái độ đúng dắn với các nhân 
vật. Sau màn biểu diễn cả lớp sẽ bình chọn học sinh diễn hay nhất để tuyên 
dương và tặng thưởng.
 3.5. Biện pháp 5: Rèn tính mạnh dạn tự tin cho học sinh thông qua 
các ngày lễ hội, hoạt động ngoại khóa
 Sự mạnh dạn, tự tin không chỉ được hình thành qua những tiết học mà còn 
được hình thành nhiều qua các hoạt động ngoại khóa, các hoạt động trải nghiệm 
sáng tạo. Qua các hoạt động ngoại khóa các em được giao lưu được tiếp xúc, 
được trải nghiệm với môi trường rộng hơn như vậy các em sẽ mạnh dạn hơn. 
Đồng thời hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng giáo viên nên có kế hoạch tổ chức 
các buổi trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp mình chủ nhiệm. Thực tế cho 
thấy thông qua các ngày lễ, ngày hội, giáo viên cho học sinh tham gia biểu diễn 
các tiết mục văn nghệ thì học sinh ngày càng tự tin, mạnh dạn hơn.
 10
em đã mạnh dạn hơn tôi đã định hướng cho các em vỗ tay khen bạn khi bạn đặt 
được câu hỏi hay và những câu trả lời tốt. Học sinh khi phát biểu nói nhỏ, giáo 
viên nên hình thành cho học sinh thói quen động viên bạn bằng cách vỗ tay và 
nói đồng thanh câu “To lên bạn ơi”. Như vậy các em sẽ tự tin điều chỉnh giọng 
đọc của mình. Vì vậy, muốn học sinh mạnh dạn tự tin thì trước hết phải động 
viên học sinh thường xuyên. 
 (Một số hình ảnh khen 
 thưởng học sinh của lớp 
 và của trường)
 Ngoài việc động viên bằng cách trên, giáo viên nên cho các em thi đua 
nhau “nói lời hay, làm việc tốt” và cuối mỗi tháng tổng kết xem bạn nào được 
nhiều bông hoa điểm tốt bằng những phần quà nhỏ. Các em rất vui và hãnh diện 
khi được tặng những bông hoa điểm tốt và những món quà của giáo viên tặng. 
Vì thế các em không ngừng thi đua cố gắng thực hiện tốt. Đây là một hình thức 
động viên về tinh thần rất giá trị và hiệu quả. Các em sẽ nhanh nhẹn hơn, có đạo 
đức tốt hơn, mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin hơn trong cuộc sống.
 4. Kết quả
 Qua quá trình nghiên cứu và áp dụng đề tài: “Một số biện pháp giúp học 
sinh lớp Một mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp”. Trong quá trình áp dụng đối 
với học sinh năm học 2023-2024 này đã đem lại hiệu quả cao. 
 Học sinh có chiều hướng tiến bộ tích cực, ý thức tự giác của các em được 
nâng cao dần; các em tham gia các hoạt động, phong trào nhiệt tình, mạnh dạn, 
tự tin, sôi nổi. Nhiều em khá tự tin trong giao tiếp. Cụ thể:
 - Trong học tập các em tham gia xây dựng bài sôi nổi, biết bày tỏ quan 
điểm của mình, biết giúp bạn sửa chữa khuyết điểm để cùng tiến bộ, các em còn 
nhiệt tình hỗ trợ, giúp đỡ các bạn học chậm trong lớp để các bạn ấy cùng vươn 
lên, tham gia hoạt động nhóm mạnh dạn và luân phiên nhau cử nhóm trưởng- 
thư kí để hoạt động 
 - Hoạt động ngoại khoá các em biết phát biểu ý kiến của mình, biết tham 
gia thảo luận, mạnh dạn vui chơi, biết múa hát tập thể các bài theo quy định; biết 
chơi các trò chơi truyền thống, hiện đại.
 - Hưởng ứng và tham gia đầy đủ các hoạt động, phong trào do Đoàn - Đội 
cấp trên tổ chức như thi làm thiệp, múa hát chúc mừng ngày Khai giảng, Nhà 
giáo Việt Nam, ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, ngày Tổng kết và các ngày lễ lớn 
trong năm.
 - Biết chào hỏi lễ phép khi gặp thầy cô, người lớn; biết dùng từ ngữ phù 
hợp khi giao tiếp; biết nói cảm ơn, xin lỗi khi cần thiết. 
 - Trong giao tiếp với bạn bè hoà nhã, lịch sự, gần gũi hơn rất nhiều; không 
ganh đua, ganh ghét nhau mà thi đua, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Trong thảo 12
 - Giáo viên phải xây dựng được lớp học hạnh phúc.
 - Giáo viên phải rèn luyện, giáo dục thường xuyên cho học sinh thói quen 
nói lời hay làm việc tốt.
 - Giáo viên rèn kĩ năng giao tiếp cho học sinh thông qua các hoạt động 
trải nghiệm thực tế.
 Nhà Bè, ngày 12 tháng 12 năm 2023
 Người viết
 Lưu Thị Thanh Thủy