Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp giúp học sinh Lớp 3 học tốt môn Công nghệ, bộ sách Kết nối tri thức

 2
đình, nhà trường; nhận xét được ở mức độ đơn giản về sản phẩm công nghệ 
thường gặp; nhận biết được vai trò của công nghệ đối với đời sống trong gia đình, 
cũng như ở nhà trường.
 Trước tình hình thực tế như vậy, là một giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn 
Công nghệ, tôi luôn băn khoăn suy nghĩ tìm ra một số cách để giúp các em học 
sinh có thể học tốt hơn, hứng thú hơn với bộ môn Công nghệ. Do đó, sau khi tìm 
hiểu, nghiên cứu các biện pháp dạy học và một số kinh nghiệm mà tôi đã tích lũy 
được trong quá trình học tập và giảng dạy, tôi đã áp dụng đề tài “Biện pháp giúp 
học sinh lớp 3 học tốt môn công nghệ” nhằm nâng cao chất lượng dạy học tập 
của học sinh lớp 3 với môn Công nghệ.
 2.1. Các bước và cách thức thực hiện giải pháp:
 - Thiết kế và xây dựng kế hoạch bài dạy theo hướng phát triển phẩm chất, 
năng lực.
 - Áp dụng các phương pháp dạy học phù hợp với môn Công nghệ lớp 3
 - Khai thác có hiệu quả các nguồn học liệu số và thiết bị công nghệ.
 2.2. Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết:
 Môn Công nghệ hình thành và phát triển ở học sinh năng lực công nghệ, bao 
gồm các thành phần: Nhận thức công nghệ, Giao tiếp công nghệ, Sử dụng công 
nghệ, Đánh giá công nghệ, Thiết kế kĩ thuật. Biểu hiện cụ thể của năng lực công 
nghệ ở cấp Tiểu học được trình bày ở như sau: 
 * Nhận thức công nghệ: Nhận ra được sự khác biệt của môi trường tự nhiên 
và môi trường sống do con người tạo ra; Nêu được vai trò của các sản phẩm công 
nghệ trong đời sống gia đình, nhà trường; Kể được về một số nhà sáng chế tiêu 
biểu cùng các sản phẩm sáng chế nổi tiếng có tác động lớn tới cuộc sống của con 
người; Nhận biết được sở thích, khả năng của bản thân đối với các hoạt động kĩ 
thuật, công nghệ đơn giản; Trình bày được quy trình làm một số sản phẩm thủ 
công kĩ thuật đơn giản. 4
 35 42,9 45,7 54,3 48,6 37,1
 4 3D 15 16 19 17 13
 % % % % %
 * Thuận lợi
 + Ngay từ đầu năm học, các cấp đã tổ chức tập huấn cho giáo viên khối lớp 
3 để giới thiệu tổng thể về chương trình GDPT 2018 và giới thiệu chương trình 
lớp 3 năm học 2022-2023 theo chương trình GDPT 2018 – Bộ sách Kết nối tri 
thức với cuộc sống.
 + Giáo viên: luôn nhiệt tình, năng động, tâm huyết với nghề, có trình độ 
chuyên môn vững vàng. Luôn học hỏi để từng bước hoàn thiện và hoàn thành tốt 
nhiệm vụ được giao.
 Đặc biệt Là Giáo viên Tin học được phân công dạy công nghệ nên cũng 
thuận lợi cho việc thiết kế bài giảng hay các thiết bị số phù hợp. Nhằm giúp học 
sinh phát huy tối đa khả năng tự học và phát triển năng lực công nghệ cho học 
sinh tiểu học.
 - Về chương trình SGK: học sinh lớp 3 đã được học môn công nghệ của bộ 
sách Kết nối tri thức với cuộc sống. Bộ sách có nội dung hay và phong phú, kênh 
hình đẹp, kênh chữ rõ ràng phù hợp với học sinh lớp 3.
 + Phân môn Công nghệ được thiết kế với nhiều đổi mới giúp học sinh sống 
và học tập hiệu quả trong môi trường công nghệ để từ đó hình thành và phát triển 
năng lực công.
 + Các chủ đề học tập gần gũi với học sinh Tiểu học, gắn với cuộc sống hằng 
ngày của các em nên dễ trải nghiệm và khám phá.
 - Về Cơ sở vật chất nhà trường đã đầu tương mỗi lớp 1 tivi, phục vụ tốt cho 
việc dạy học lớp 3 theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 nói riêng và các 
lớp khác nói chung.
 - Do làm tốt công tác truyền thông nên Ban đại diện cha mẹ học sinh và phụ 
huynh từng học sinh quan tâm và ủng hộ đến việc thực hiện chương trình giáo 
dục phổ thông 2018.
 * Khó khăn 6
sinh từng bước đạt được những yêu cầu cần đạt của chương trình. Kế hoạch bài 
dạy giúp giáo viên chủ động về thời gian, chủ động trong lựa chọn phương pháp 
dạy học, sử dụng học liệu, thiết bị trong điều kiện có thể một cách hiệu quả.
 * Cấu trúc kế hoạch bài dạy môn Công nghệ:
 (1) Yêu cầu cần đạt của bài học: 
 Trên cơ sở yêu cầu cần đạt của mạch nội dung được quy định trong chương 
trình môn học, giáo viên chủ động sử dụng sách giáo khoa, thiết bị dạy học, học 
liệu để xác định yêu cầu cần đạt của bài học phù hợp với đối tượng học sinh, đặc 
điểm nhà trường, địa phương. Yêu cầu cần đạt của bài học cần xác định rõ: Học 
sinh thực hiện được việc gì; vận dụng được những gì vào giải quyết vấn đề trong 
thực tế cuộc sống; có cơ hội hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực gì.
 (2) Đồ dùng dạy học: Các đồ dùng cần chuẩn bị để tổ chức dạy học bài học.
 (3) Hoạt động dạy học chủ yếu: Giáo viên chủ động tổ chức hoạt động dạy 
học linh hoạt, sáng tạo, đa dạng theo tính chất bài học và đặc điểm môn học. 
 + Hoạt động khởi động:
 - Mục đích: Tạo tâm thế học tập cho học sinh, giúp học sinh ý thức được 
nhiệm vụ học tập, hứng thú học bài mới. Giáo viên sẽ tạo tình huống học tập dựa 
trên việc huy động kiến thức, kinh nghiệm của bản thân học sinh có liên quan đến 
vấn đề xuất hiện trong bài học; làm bộc lộ "cái" học sinh đã biết, bổ khuyết những 
gì cá nhân học sinh còn thiếu, giúp học sinh nhận ra "cái" chưa biết và muốn biết 
thông qua hoạt động này. Từ đó, giúp học sinh suy nghĩ và xuất hiện những quan 
niệm ban đầu của mình về vấn đề sắp tìm hiểu, học tập. 
 - Phương thức hoạt động: Thường sử dụng tranh, ảnh, các tình huống, đố 
vui, ... có liên quan đến nội dung của bài học. Giáo viên lựa chọn các phương 
pháp, kĩ thuật dạy học để tổ chức hoạt động học cho học sinh. 
 - Đánh giá: Thông qua kết quả hoạt động của học sinh, giáo viên đánh giá 
được những hiểu biết ban đầu của các em về các vấn đề liên quan đến kiến thức 
trong chủ đề được học. 
 + Hoạt động hình thành kiến thức: 8
 - Nội dung: Đây là những hoạt động củng cố kiến thức, kĩ năng đã được học 
bao gồm những nhiệm vụ như trình bày, viết văn, bài thực hành tạo ra tư duy chặt 
chẽ; yêu cầu học sinh phải vận dụng những hiểu biết đã học vào giải quyết các 
bài tập cụ thể; giúp cho học sinh thực hiện tất cả những hiểu biết ở trên lớp. 
 - Phương thức hoạt động: học sinh có thể được hướng dẫn hoạt động cá nhân 
hoặc nhóm để hoàn thành các câu hỏi, bài tập, bài thực hành  Kết thúc hoạt 
động này học sinh sẽ trao đổi với giáo viên để được bổ sung, uốn nắn những nội 
dung chưa đúng. 
 - Đánh giá: Thông qua hoạt động này, đánh giá được kiến thức, kĩ năng, sự 
vận dụng kiến thức kĩ năng vào bài tập cụ thể. Nếu học sinh chưa đạt cần có kế 
hoạch bồi dưỡng thêm. 
 + Hoạt động vận dụng, mở rộng: 
 - Mục đích: Hoạt động vận dụng giúp học sinh vận dụng được nội dung bài 
học để giải quyết các tình huống/vấn đề mới, trong học tập hoặc trong cuộc sống. 
Hoạt động mở rộng giúp học sinh có thể tìm hiểu thêm kiến thức liên quan trong 
sách, tài liệu, Internet và trong thực tiễn cuộc sống ngoài nội dung đã được học 
trên lớp. 
 - Nội dung: Hoạt động vận dụng được triển khai ở nhà, địa phương. Nhiệm 
vụ có thể do giáo viên đặt ra hoặc do học sinh tự đặt ra bài tập cho mình. Trong 
quá trình giải quyết, học sinh có thể trao đổi, thảo luận với gia đình và cộng đồng. 
Khuyến khích học sinh giải quyết các vấn đề gắn chặt với những gì đã học trên 
lớp và cũng là vấn đề của cộng đồng, xã hội. 
 - Phương thức hoạt động: học sinh có thể hoạt động cá nhân hoặc nhóm. 
Giáo viên cũng cần hướng dẫn học sinh trao đổi, hỏi ý kiến, thảo luận với gia 
đình, cộng đồng về những vấn đề cần giải quyết. Ngoài ra, học sinh cũng vẫn có 
thể hỏi ý kiến, trao đổi với giáo viên. 
 - Đánh giá: học sinh có thể báo cáo hoặc không tùy theo yêu cầu của giáo 
viên và nội dung của bài học. 10
 - Nội dung học vấn được tổ chức thành các tình huống dạy học. Khi gặp tình 
huống, mỗi cá nhân học sinh sẽ xuất hiện tình huống có vấn đề, tạo ra tâm lí thôi 
thúc khám phá, giải quyết để thoả mãn nhu cầu nhận thức. 
 - Học sinh được đặt vào tình huống gợi vấn đề chứ không phải là thông báo 
tri thức dưới dạng sẵn có. 
 - Học sinh học tập tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo tận lực huy động tri 
thức và khả năng của mình để phát hiện và giải quyết vấn đề chứ không phải chỉ 
nghe giáo viên giảng một cách thụ động. 
 - Mục tiêu dạy học không phải là làm cho học sinh lĩnh hội kết quả của quá 
trình phát hiện và giải quyết vấn đề mà còn ở chỗ làm cho học sinh phát triển khả 
năng tiến hành những quá trình như vậy. Nói cách khác, học sinh được học bản 
thân việc học. 
 - Phương thức học tập chủ yếu của học sinh là học tập bằng con đường tìm 
tòi, khám phá dưới hình thức hoạt động độc lập cá nhân hoặc hợp tác theo nhóm. 
Khi đứng trước vấn đề học tập, người học phải thực hiện các thao tác tư duy, suy 
luận lô gic để hình thành các giả thuyết. Sau đó tìm kiếm và chọn lọc các giải 
pháp giải quyết vấn đề nhằm chứng minh cho giả thuyết, tiếp đến là đánh giá việc 
sử dụng giải pháp đã lựa chọn để giải quyết vấn đề. Nếu thành công thì sẽ được 
ứng dụng vào giải quyết các tình huống tương tự, hoặc tình huống trong thực tiễn. 
Nếu không đạt hiệu quả thì lặp lại chu trình với mục đích tìm kiếm giải pháp mới. 
 - Điều kiện để thực hiện: 
 + Học sinh phải phát hiện được điều chưa biết cần tìm hiểu, chỉ ra mối quan 
hệ giữa cái chưa biết và cái đã biết. Trong đó cái chưa biết là yếu tố trung tâm 
của tình huống có vấn đề, sẽ được khám phá trong giai đoạn giải quyết vấn đề. 
 + Các tình huống có vấn đề phải kích thích hứng thú nhận thức, tính tò mò, 
ham hiểu biết, thích khám phá của học sinh. 
 + Các tình huống không quá khó, phải phù hợp với trình độ nhận thức học 
sinh giúp học sinh có thể tự phát hiện, giải quyết được vấn đề. 12
 * Phương pháp dạy học “Thực hành” 
 Thực hành là phương pháp dạy học, trong đó giáo viên tổ chức cho học sinh 
được trực tiếp thao tác trên đối tượng nhằm giúp học sinh hiểu rõ và vận dụng lí 
thuyết vào thực hành, luyện tập, hình thành kĩ năng. 
 Phương pháp thực hành có tác dụng tạo điều kiện để học sinh được rèn luyện 
kĩ năng thao tác “tay chân”. Và qua thực hành học sinh nắm chắc kiến thức, rèn 
luyện kĩ năng học tập các môn học; Giúp giáo viên phát hiện những khó khăn, lỗ 
hổng kiến thức của học sinh để chỉ dẫn thêm hoặc giúp đỡ. 
 - Tạo cơ hội phát triển năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp 
tác cho học sinh.
 - Các bước thực hiện: 
 Bước 1: Giúp học sinh hiểu vì sao cần thực hiện kĩ năng đó như vậy, cùng 
với các thông tin cơ bản khác. 
 Bước 2: Giáo viên hướng dẫn để học sinh biết trình tự các bước và cách thực 
hiện từng thao tác. Trong trường hợp giáo viên làm mẫu thì tốt nhất là giáo viên 
vừa làm mẫu vừa kết hợp với giải thích cách thao tác và nên làm mẫu với tốc độ 
vừa phải để học sinh kịp theo dõi và tiếp thu. 
 Bước 3: Tổ chức cho học sinh thực hành. 
 + Học sinh có thể thực hành cá nhân hoặc theo nhóm tùy thuộc vào nội dung 
thực hành và số đồ dùng chuẩn bị được. Tuy nhiên giáo viên cần tạo điều kiện để 
càng nhiều học sinh được thực hành kĩ năng càng tốt. 
 + Giáo viên chú ý quan sát hoạt động thực hành của học sinh để nhanh chóng 
phát hiện những khó khăn, sai sót và những học sinh cần được chỉ dẫn thêm hoặc 
giúp đỡ. 
 Bước 4: Tổ chức cho học sinh báo cáo và đánh giá kết quả thực hành trước lớp. 
 Môn Công nghệ hầu hết các bài đều có hoạt động thực hành như: Sử dụng 
đèn học, quạt điện, máy thu thanh, làm đồ dùng học tập 
 Ví dụ: Bài 3-Sử dụng quạt điện 14
 Đóng vai là kỹ thuật học sinh làm thử một công việc hoặc thực hiện một ứng 
xử trong tình huống giả định. Kỹ thuật này giúp học sinh suy nghĩ về một vấn đề 
bằng cách tập trung vào một sự việc cụ thể mà các em quan sát được hoặc chính 
mình trải nghiệm. Đóng vai không chỉ bao gồm việc diễn mà quan trọng hơn là 
cuộc trao đổi sau việc diễn. Kỹ thuật này thường dùng trong những phần học về 
Kể chuyện, Đạo đức, phần học ứng dụng của các môn học. 
 Cách thực hiện: 
 - Bước 1: giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: yêu cầu đóng vai cho nhóm, 
thời gian cho việc chuẩn bị đóng vai. 
 - Bước 2: Các nhóm chuẩn bị đóng vai: phần lời của từng vai cần nhớ, phần 
diễn của từng vai, phối hợp diễn thử các vai (Giáo viên lắng nghe, quan sát, gợi 
ý bàng câu hỏi). 
 - Bước 3: Từng nhóm trình bày đóng vai (Giáo viên theo dõi, phát hiện cách 
ứng xử khác). 
 - Bước 4: Nhận xét/thảo luận về việc đóng vai theo các tiêu chí về lời và 
hành động diễn có thể hiện đúng nội dung chính của bài và gây cảm xúc tích cực 
cho người xem không (Giúp học sinh thảo luận về ích lợi hoặc tác hại hay hạn 
chế của từng cách ứng xử. Sau đó tổng hợp ý kiến). 
 - Bước 5: Kết luận được rút ra từ nhiệm vụ đóng vai tập trung vào hiểu, vận 
dụng kiến thức kỹ năng mới của bài và thực tiễn. 
 Ví dụ: Bài 6- An toàn với môi trường công nghệ trong gia đình.
 Trong hoạt động 3: Xử lí tình huống có sự cố không an toàn.
 - Giáo viên cho học sinh đóng vai nhân vật để học sinh minh họa được cách 
xử lý khi gặp sự cố không an toàn. 
 ...
 c. Khai thác có hiệu quả các nguồn học liệu số và thiết bị công nghệ.
 Học liệu số và thiết bị công nghệ có vai trò rất quan trọng bởi đây là “nguồn 
tiềm lực” quan trọng để khai thác và sử dụng trong dạy học, giáo dục. Thực tế