Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp Giáo dục đạo đức cho học sinh Trường Tiểu học Võ Thị Sáu thông qua các hoạt động trải nghiệm

 1. Lí do chọn đề tài
 Chúng ta đã biết mục tiêu của giáo dục trong giai đoạn hiện nay là đào tạo 
ra những con người phát triển toàn diện, năng động sáng tạo, có năng lực giải 
quyết mọi vấn đề. Hơn nữa bậc Tiểu học là bậc học nền tảng, giáo dục Tiểu học 
nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn 
và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, phẩm chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản góp phần 
hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, muốn có 
chất lượng một sản phẩm của quá trình giáo dục tốt thì trường Tiểu học nói chung 
và giáo viên tiểu học nói riêng cần có những giải pháp thật tốt để tổ chức các hoạt 
động giáo dục có hiệu quả, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, trong đó 
giáo dục đạo đức là một trong các hoạt động giáo dục quan trọng không thể thiếu 
trong nhà trường.
 Đối với những người thầy chúng ta phải giúp đỡ các em hiểu được những 
điều cơ bản trong quan hệ ứng xử, nắm được các chuẩn mực hành vi đạo đức 
trong các mối quan hệ hàng ngày ở trường cũng như ở nhà và đối xử với bạn bè 
đúng chuẩn mực. Bước đầu nhận thức được hoạt động đối với người khác về hành 
vi tốt, xấu. Nói một cách khác, nhiệm vụ hàng đầu của người thầy là tổ chức cuộc 
sống cho trẻ theo đúng các chuẩn mực đạo đức. Đặc biệt là giáo dục các em học 
sinh Tiểu học. Dù ở xã hội nào thì cái đức vẫn luôn được coi trọng, vì: Cái đức là 
gốc, cái tài là sự biểu hiện của cái đức. Do vậy việc giáo dục cái đức cho học sinh 
là một yêu cầu quan trọng, đang trở thành một vấn đề mà cả xã hội quan tâm. 
Hiện nay, trong các lớp học vẫn còn có những học sinh cá biệt chưa ngoan, mất 
lễ phép với người lớn, yếu kém về đạo đức. Cũng chính vì sự chưa ngoan đó mà 
dẫn đến tình trạng học lực yếu, học lực kém làm ảnh hưởng không ít đến những 
thành viên khác trong lớp học và ảnh hưởng đến nhà trường và cả gia đình.
 Với mỗi giáo viên đều có nhiệm vụ giúp học sinh có sự phát triển đúng 
đắn về nhân cách, về đạo đức nhằm giúp các em có điều kiện gần gũi nhau, thường 
xuyên trao đổi động viên uốn nắn kịp thời để cùng nhau tiến bộ qua từng ngày. 
Trong việc thực hiện các nề nếp, việc tham gia thực hiện các phong trào do Liên nói ấy của Bác vô cùng thấm thía trong lòng mỗi thầy, cô giáo chúng ta. Cho nên 
việc nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục đạo đức là một yêu cầu thường 
xuyên và liên tục của công tác giáo dục, đồng thời cũng là yêu cầu hết sức cần 
thiết trong tình hình đất nước hiện nay.
 2.2. Thực trạng của vấn đề giáo dục đạo đức hiện nay
 Ngày nay, công cuộc đổi mới kinh tế xã hội đang diễn ra từng ngày, từng 
giờ trên khắp đất nước. Nó đòi hỏi phải có những lớp người lao động mới, có bản 
lĩnh, có năng lực, chủ động sáng tạo, dám nghĩ dám làm thích ứng được với thực 
tiễn xã hội luôn thay đổi và phát triển. Ngành giáo dục đã từng bước thay đổi, thể 
hiện qua việc xác định mục đích giáo dục đào tạo, hay nói đúng hơn là phát triển 
toàn diện về nhân cách con người thể hiện qua hai mặt là: “Tài và Đức”. Do vậy 
việc giáo dục đạo đức cho học sinh là vô cùng cần thiết đặc biệt là học sinh tiểu 
học “những chủ nhân tương lai của đất nước ”.
 2.2.1. Đặc điểm tình hình nhà trường:
 Đội ngũ cán bộ giáo viên: Tổng số cán bộ giáo viên nhân viên có 47 người 
trong đó có 34 đảng viên. 100% số giáo viên đạt trình độ chuẩn. Giáo viên có 
thâm niên nhiều nhất là 33 năm, giáo viên có thâm niên ít nhất là 3 năm công tác. 
Các đồng chí giáo viên trong trường đều có tinh thần đoàn kết, thân ái, giúp đỡ 
lẫn nhau. Các đồng chí được đào tạo từ nhiều nguồn khác nhau, tuổi đời, tuổi 
nghề cũng có nhiều khác biệt, mỗi người có năng lực, sở trường riêng nhưng 
trước yêu cầu của giáo dục, các đồng chí đã đoàn kết nhất trí, khắc phục các mặt 
yếu, phát huy những mặt mạnh cùng nhau gánh vác công việc chung để đẩy mạnh 
công tác giáo dục của nhà trường.
 Học sinh: Năm học 2021-2022, toàn trường có 1030 học sinh. Các em hầu 
hết là con em nhân dân phường Hoàng Văn Thụ.
 Cha mẹ học sinh: Đa số cha mẹ học sinh nhận thức được tầm quan trọng 
của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. Đây là yếu tố thuận lợi cho trường 
trong việc triển khai công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. Nhưng bên cạnh đó 
vẫn còn một bộ phận cha mẹ học sinh do nhận thức lệch lạc, thiếu sự giáo dục người có trách nhiệm nhiều nhất, thay cho cha mẹ giáo dục các em, gặp người 
đang chăm sóc các em để tâm sự, trao đổi để họ tạo cho các em cuộc sống thoải 
mái hơn, dễ gần hơn, thường xuyên an ủi, nhắc nhở các em để các em cảm thấy 
mình là người quan trọng, được quan tâm để từ đó các em cảm thấy tự tin hòa 
nhập với bạn bè hơn.
 b) Do thiếu sự quan tâm chỉ dạy của gia đình:
 Những học sinh này thường được sinh ra từ con nhà bố mẹ lao động vất 
vả, bố mẹ không quan tâm đến con cái chỉ phó mặc cho nhà trường, bố mẹ chia 
tay sống với ông bà, cơ sở vật chất cũng như tinh thần bị thiếu thốn, cha mẹ chỉ 
đáp ứng cho con cái ăn, cái mặc mà không có thời gian giáo dục, chăm sóc chu 
đáo cho con.... nên không có thời gian quan tâm đến việc học hành, vui chơi của 
con dẫn đến việc con học yếu, lười học.
 c) Do sự quan tâm giáo dục của gia đình không đúng:
 Những em này xuất thân từ những gia đình giàu có, cha mẹ quá thương 
con, nuông chiều con hết mực, con muốn gì, cha mẹ đáp ứng ngay, con đòi hỏi 
gì cũng cho mà quên đi việc giáo dục, để ý xem con mình là người như thế nào.
 d) Do sống trong môi trường gia đình không hòa thuận.
 Những gia đình này cha mẹ đối xử nhau không tốt, thường hay đánh đập, 
chửi bới nhau. Các em lớn lên trong môi trường không tốt như thế chắc chắn sẽ 
bị ảnh hưởng rất nhiều về tâm lí và tính cách, thiếu sự quan tâm giáo dục của gia 
đình và không được thầy cô quan tâm sát sao thì buồn rầu dẫn đến hiện tượng 
chán nản, bỏ học, thậm chí là hư hỏng.
 e) Do ảnh hưởng của bạn bè xấu xung quanh.
 Do tính hiếu động, sự lôi kéo của bạn bè xấu, sự thiếu quan tâm của gia 
đình, nhà trường và xã hội. Vô tình đã thu hút các em vào những việc làm không 
tốt, các em thường tỏ ra chai lì, không cảm thấy xấu hổ khi bị phê bình, có phản 
ứng gay gắt, không lành mạnh. Các em sống ở gia đình lành mạnh nhưng giao 
lưu với nhóm bạn bè không tốt, bị bạn rủ rê, tác động làm cho các em đó suy thoái 
về đạo đức lúc nào không hay. luyện hành vi đạo đức học sinh như sau:
 2.3.1. Hoạt động câu lạc bộ (CLB)
 Câu lạc bộ là hình thức sinh hoạt ngoại khóa của những nhóm học sinh 
cùng sở thích, nhu cầu, năng khiếu,. dưới sự định hướng của những nhà giáo dục 
nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa các học sinh với nhau và 
giữa học sinh với thầy cô giáo, với những người lớn khác. Hoạt động của CLB 
tạo cơ hội để học sinh được chia sẻ những kiến thức, hiểu biết của mình về các 
lĩnh vực mà các em quan tâm, qua đó phát triển các kĩ năng của học sinh như: kĩ 
năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe và biểu đạt ý kiến, kĩ năng trình bày suy nghĩ, 
ý tưởng, kĩ năng viết bài, kĩ năng chụp ảnh, kĩ năng hợp tác, làm việc nhóm, kĩ 
năng ra quyết định và giải quyết vấn đề,.
 CLB Tiếng Anh
 CLB là nơi để học sinh được thực hành các quyền trẻ em của mình như 
quyền được học tập, quyền được vui chơi giải trí và tham gia các hoạt động văn Trải nghiệm cắm hoa
 Trò chơi giúp phát huy tính sáng tạo, hấp dẫn và gây hứng thú cho học sinh; 
giúp học sinh dễ tiếp thu kiến thức mới; giúp chuyển tải nhiều tri thức của nhiều 
lĩnh vực khác nhau; tạo được bầu không khí thân thiện; tạo cho các em tác phong 
nhanh nhẹn, giáo dục truyền thống tôn sư trọng đạo, ...
 2.3.3. Tổ chức diễn đàn
 Diễn đàn là một hình thức tổ chức hoạt động được sử dụng để thúc đẩy sự 
tham gia của học sinh thông qua việc các em trực tiếp, chủ động bày tỏ ý kiến 
của mình với đông đảo bạn bè, nhà trường, thầy cô giáo, cha mẹ và những người 
lớn khác có liên quan. Diễn đàn là một trong những hình thức tổ chức mang lại 
hiệu quả giáo dục thiết thực. Thông qua diễn đàn, học sinh có cơ hội bày tỏ suy 
nghĩ, ý kiến, quan niệm hay những câu hỏi, đề xuất của mình về một vấn đề nào 
đó có liên quan đến nhu cầu, hứng thú, nguyện vọng của các em. Đây cũng là dịp 
để các em biết lắng nghe ý kiến, học tập lẫn nhau. Vì vậy, diễn đàn như một sân 
chơi tạo điều kiện để học sinh được biểu đạt ý kiến của mình một cách trực tiếp pháp giáo dục và xây dựng chính sách phù hợp hơn với các em.
 2.3.4. Sân khấu tương tác
 Sân khấu tương tác (hay sân khấu diễn đàn) là một hình thức nghệ thuật 
tương tác dựa trên hoạt động diễn kịch, trong đó vở kịch chỉ có phần mở đầu đưa 
ra tình huống, phần còn lại được sáng tạo bởi những người tham gia. Phần trình 
diễn chính là một cuộc chia sẻ, thảo luận giữa những người thực hiện và khán giả, 
trong đó đề cao tính tương tác hay sự tham gia của khán giả. Mục đích của hoạt 
động này là nhằm tăng cường nhận thức, thúc đẩy để học sinh đưa ra quan điểm, 
suy nghĩ và cách xử lí tình huống thực tế gặp phải trong bất kì nội dung nào của 
cuộc sống. Thông qua sân khấu tương tác, sự tham gia của học sinh được tăng 
cường và thúc đẩy, tạo cơ hội cho học sinh rèn luyện những kĩ năng như: kĩ năng 
phát hiện vấn đề, kĩ năng phân tích vấn đề, kĩ năng ra quyết định và giải quyết 
vấn đề, khả năng sáng tạo khi giải quyết tình huống và khả năng ứng phó với 
những thay đổi của cuộc sống,.
 Biểu diễn văn nghệ
 2.3.5. Tham quan, dã ngoại
 Tham quan, dã ngoại là một hình thức tổ chức học tập thực tế hấp dẫn đối 
với học sinh. Mục đích của tham quan, dã ngoại là để các em học sinh được đi 
thăm, tìm hiểu và học hỏi kiến thức, tiếp xúc với các di tích lịch sử, văn hóa, công nhóm hoặc tập thể luôn hoạt động tích cực để vươn lên đạt được mục tiêu mong 
muốn thông qua việc tìm ra người/đội thắng cuộc. Chính vì vậy, tổ chức hội thi 
cho học sinh là một yêu cầu quan trọng, cần thiết của nhà trường, của giáo viên 
trong quá trình tổ chức HĐTNST.
 Thi cắm hoa nhân ngày nhà giáo Việt Nam
 Mục đích tổ chức cuộc thi nhằm lôi cuốn học sinh tham gia một cách chủ 
động, tích cực vào các hoạt động giáo dục của nhà trường; đáp ứng nhu cầu về 
vui chơi giải trí cho học sinh; thu hút tài năng và sự sáng tạo của học sinh; phát 
triển khả năng hoạt động tích cực và tương tác của học sinh, góp phần bồi dưỡng 
cho các em động cơ học tập tích cực, kích thích hứng thú trong quá trình nhận 
thức. Hội thi có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như: Thi vẽ, 
thi viết, thi tìm hiểu, thi đố vui, thi giải ô chữ, thi tiểu phẩm, thi thời trang, thi kể 
chuyện, thi kể chuyện theo tranh, thi cắm hoa, làm thiệp chúc mừng... có nội dung 
giáo dục về một chủ đề nào đó. Nội dung của hội thi rất phong phú, bất cứ nội 
dung giáo dục nào cũng có thể được tổ chức dưới hình thức hội thi. Điều quan 
trọng khi tổ chức hội thi là phải linh hoạt, sáng tạo khi tổ chức thực hiện, tránh đổi phải thiết thực, liên quan đến lợi ích và hứng thú của học sinh, đáp ứng nhu 
cầu của các em. Với những đặc trưng trên, hoạt động giao lưu rất phù hợp với các 
HĐTNST theo chủ đề. Hoạt động giao lưu dễ dàng được tổ chức trong mọi điều 
kiện của lớp, của trường.
 2.3.9. Hoạt động chiến dịch
 Hoạt động chiến dịch là hình thức tổ chức không chỉ tác động đến học sinh 
mà tới cả các thành viên cộng đồng. Nhờ các hoạt động này, học sinh có cơ hội 
khẳng định mình trong cộng đồng, qua đó hình thành và phát triển ý thức “mình 
vì mọi người, mọi người vì mình”. Việc học sinh tham gia các hoạt động chiến 
dịch nhằm tăng cường sự hiểu biết và sự quan tâm của học sinh đối với các vấn 
đề xã hội như vấn đề môi trường, an toàn giao thông, an toàn xã hội,. giúp học 
sinh có ý thức hành động vì cộng đồng; tập dượt cho học sinh tham gia giải quyết 
những vấn đề xã hội; phát triển ở học sinh một số kĩ năng cần thiết như kĩ năng 
hợp tác, kĩ năng thu thập thông tin, kĩ năng đánh giá và kĩ năng ra quyết định. 
Mỗi chiến dịch nên mang một chủ đề để định hướng cho các hoạt động như: 
Chiến dịch giờ trái đất; Chiến dịch làm sạch môi trường xung quanh trường học; 
Chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn; Chiến dịch ngày thứ 7 tình nguyện...
 Vệ sinh trường học Hoạt động nhân đạo giúp các em học sinh được chia sẻ những suy nghĩ, 
tình cảm và giá trị vật chất của mình với những thành viên trong cộng đồng, giúp 
các em biết quan tâm hơn đến những người xung quanh từ đó giáo dục các giá trị 
cho học sinh như: tiết kiệm, tôn trọng, chia sẻ, cảm thông, yêu thương, trách 
nhiệm, hạnh phúc,...; Xây dựng quỹ ủng hộ các bạn thuộc gia đình nghèo, có hoàn 
cảnh khó khăn; Tết vì người nghèo; Quyên góp đồ dùng học tập cho các bạn học 
sinh vùng cao; Tổ chức trung thu cho học sinh nghèo vùng sâu, vùng xa.
 2.3.11. Một số biện pháp khác
 Ngoài các biện pháp nêu trên giáo dục đạo đức còn cần có sự phối hợp 
của các biện pháp, hình thức khác:
 - Xây dựng Hội đồng tự quản với tinh thần, ý thức trách nhiệm cao.
 - Xây dựng tập thể lớp đoàn kết, có tinh thần yêu thương và giúp đỡ lẫn 
nhau. Thường xuyên trao đổi với học sinh để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, sở 
thích của học sinh. Phát huy tinh thần làm chủ tập thể của học sinh, cùng thi đua 
giúp đỡ lẫn nhau. Tạo môi trường học tập thân thiện để các em thấy được “môi 
ngày đến trường là một ngày vui ”.
 - Cần có những thông tin cơ bản về học sinh như: số điện thoại, hoàn cảnh 
gia đình.... để liên hệ với phụ huynh khi cần thiết.
 - Trao đổi tình hình với tổng phụ trách, các tổ chức Đoàn, tranh thủ sự giáo 
dục chung của nhà trường.
 - Công bằng với học sinh, khen thưởng và phê bình kịp thời. Khi có tình 
huống đột xuất xảy ra, phải xử lý khéo léo, liên hệ với Cha mẹ học sinh để giải 
quyết kịp thời, có hiệu quả. Luôn có lòng vị tha đối với các em, bỏ qua những lổi 
lầm, để tạo niềm tin và cơ hội cho học sinh tiến bộ.
 - Giáo viên phải thường xuyên học tập nâng cao trình độ, trau dồi đạo đức 
nhà giáo để xứng đáng là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Luôn cân nhắc 
thận trọng mọi cử chỉ, lời nói, việc làm, không để học sinh nhận xét không tốt về 
giáo viên.
 - Với học sinh tiểu học là lứa tuổi đang hình thành nhân cách. Do đó việc